تفکر عقلی در کتاب و سنت صفحه 84

است،اساساً در میان کلمات فلاسفه قبل از اسلام که کتاب های آنها به عربی نقل شده،عنوانی ندارد و در آثار حکمای اسلام که از عرب و عجم پیدا شده و آثاری از خود به جا گذاشته اند یافت نمی شود.این مسائل همان طور مبهم باقی مانده بودند و هر یک از شارحان بر حسب گمان خود،آنها را تفسیر می کردند تا این که به تدریج تا حدّی روشن شدند و در قرن یازده هجری حل شده و مفهوم گردیدند.مانند مسئله«وحدت حقّه در واجب»و این مسئله که«ثبوت وجود واجبی،همان ثبوت وحدت اوست»واین مسئله که«واجب،معلوم بالذّات است»و این مسئله که«واجب خودبه خود و بلاواسطه شناخته می شود و همه چیز با واجب شناخته می شود،نه بر عکس»و نظایر این مسائل.این ها سلسه مسائلی هستند که با گذشتن قرن های زیادی از صدر اسلام حل نشده بود و حتی در کلمات و آثار فضلای امّت از طبقات مختلفه صحابه و تابعین و فقها و متمکلین و محدثین و حکمای اسلام،نمونه ای از آنها هم در دست نیست. (1)

فضیلت عقل

در روایات معصومین علیهم السلام از عقل و تعقّل در عالی ترین درجه تمجید و تجلیل شده است.و آن ذات های مقدّس،همه انسان ها را به سیر در مسیر عقل و منطق تشویق نموده اند.به ویژه از پیروان و شیعیان معصومین علیهم السلام توقّع تبعیت بیشتری وجود دارد.

در روایتی از رسول اکرم صلّی الله علیه و آله قوام انسان به عقل وی دانسته شده و حقیقت دین به عقلانیت تعریف گشته است.به شکلی که بدون دارا بودن این فضیلت،