تفکر عقلی در کتاب و سنت صفحه 87

محتاج تدبّر و تعلّم و نیازمند علم مسموع اند.این بیان حضرت که اگر مطبوع نباشد،مسموع سودی ندارد به این معناست که اگر استعدادی در کار نباشد،درس و تمرین و تکرار بی فایده است. (1)

به فرموده آیت الله جوادی آملی در این باب،دانش دو قسمت است:«بخشی که از بیرون می آید و بخشی که از درون می جوشد.تا انسان از درون عالم نباشد علم بیرونی نافع نیست.مکتب رفتن و در محضر استاد نشستن،کتاب خواندن و سخن آموختن تا زمانی که علم در جان انسان شکوفا نباشد و نور نتابد سودی ندارد. (2)»

قلمرو عقل

در بیانات اولیای دین علیهم السلام عقل به نحوی معرفی گشته است که کارایی آن،همه ساحت های نظری و عملی را شامل می گردد.چند نمونه از این بیانات را مورد عقل ذکر می کنیم:

امام علی علیه السلام:«العقل مُصلِحُ کلّ امرٍ» (3)عقل اصلاح کننده هر چیزی است.

امام علی علیه السلام:«العقل ان تقول ما تعرف و تعمل بما تنطق به» (4)عقل یعنی گفتار در راستای معرفت و عمل در راستای گفتار.

امام علی علیه السلام:«العقلُ مُنَزِّه عن المُنکَر آمِرُ بِالمعروفِ» (5)عقل بازدارنده از بدی ها و امرکننده به خوبی هاست.

1- (1) .ابن ابی الحدید،شرح نهج البلاغه،تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم،ج20،ص253.
2- (2) .حکمت نظری و عملی در نهج البلاغه،ص69.
3- (3) .غررالحکم،404.
4- (4) .همان،2141.
5- (5) .همان،1250.