تفکر عقلی در کتاب و سنت صفحه 90

اولاً اندوخته علمی و سرمایه فکری لازم است ثانیاً انسان باید مدتی با زحمت خود را وادار کند که در پیشامدها و تصمیم گیری ها زیاد فکر کند و تا عواقب و نتایج کاری را کاملاً نسنجد به هیجانات درونی خود ترتیب اثر ندهد. (1)

رسول اکرم صلّی الله علیه و آله در مورد اهمیت تعقل و تدبیر می فرماید:«ما اخافُ عَلی امَّتی الفقرَ وَلکن اخافُ علیهم سُوءَ التدّبیر» (2)یعنی نگرانی من بر امّتم از ناحیه فقر نیست(فقر دردی است که علاجش دشوارنیست)نگرانی من از ناحیه سوء تدبیر و قلّت میزان منطق و استدلال است.

عقل و دین

به فرموده آیت الله مطهری:کلیسا در ابتدای ظهور علم در دوره رنسانس چند اشتباه بزرگ کرد:میان دین و زندگی معتدل و شرافت مندانه دنیا جنگ انداخت.میان عقل و ایمان جنگ انداخت.گفت:اصل اصول دین از حوزه عقل خارج است.منطقه ممنوعه برای عقل است.اما این خیلی افتخار بزرگی است که از صدر اسلام علمای اسلام آمدند گفتند که بین عقل و ایمان هماهنگی است.(کل ما حکم به العقل حکم به الشرع و کل ما حکم به الشرع حکم به العقل)مقصودشان این بود که اگر واقعا یک چیز را عقل اکتشاف کند و ما فرضاً دلیل نقلی نداشته باشیم،همین اکتشاف عقل کافی است که بفهمیم اسلام با این موافق است،یعنی مقررات اسلام بر اساس یک مجهولات و مرموزات و خارج از دسترس اندیشه،فکر و عقل نیست.براساس یک سلسله مصالح و مفاسد در زندگی بشر است که برای عقل قابل مطالعه است.

قاعده«کل ما حکم به الشرع حکم بالعقل»می خواهد بگوید اسلام یک