درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 120

حقوق بشر از جمله موضوعاتی است که دارای دو ویژگی مزبور است؛یعنی هم هدایت و سعادت انسان ها در گِرو شناخت و رعایت آن است و هم با روش های عادی شناخت دست نایافتنی است.از این رو،حقوق بشر در قلمرو انتظار بشر از دین قرار می گیرد؛یعنی تبیین آن را باید جزء انتظارات بشر از دین دانست.

ادله درون دینی بودن حقوق بشر

اشاره

طرفداران نظریه درون دینی بودن حقوق بشر،دلایل عقلی و نقلی برای اثبات مدعای خود ارائه کرده اند.در این بخش به برخی از آنها اشاره می کنیم.

1-ادلّه عقلی

از نظر عقلی،چهار دلیل برای اثبات درون دینی بودن حقوق بشر می توان برشمرد.بر پایه دلایل سه گانه نخست،ناتوانی انسان از شناخت خویش و نیازمندی وی به وحی اثبات می شود.دلیل چهارم صلاحیت و توانایی خداوند متعال را در تعیین حقوق بشر اثبات می کند.

دلیل نخست: خردباوری علمی،یکی از مبانی نظری حقوق بشر غرب است که بر اساس آن،انسان به شناخت توانمندی ها،احساسات و نیازهای خویش توانا می باشد؛ولی از نظر متفکّران دینی چنین روشی نمی تواند ما را به شناخت جامع و تامّ از انسان رهنمون سازد.روش علمی شناخت،به دلیل محدودیت های آن در قالب استقراگرایی و ابطال پذیری،صرفاً دارای ارزش عملی است و در مقام عمل می تواند سودمند باشد،اما از واقع نمایی و بیان حقیقت نظام هستی عاجز است.تبیین«پوپر»،فیلسوف و متفکّر نامدار غرب بیانگر این مدعاست:

بدین سان بنیاد تجربی علم عینی،هیچ چیز مطلقی ندارد و علم بر اساس