درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 160

آن به مراتب قوی تر از ضمانت اجرایی مادی است.با توجه به رابطه مستحکم حقوق با اخلاق،این نقش برجسته تر می نماید.

اصل حکمت و پیامدهای آن

اشاره

پس از اصول توحید و معاد،یکی دیگر از اصولی که در همه امور ارزشی،اعم از حقوق و اخلاق نقش اساسی دارد،اصل«حکمت الهی»است.خدای متعال«حکیم»است.در قرآن کریم،خداوند در بیش از نود مورد به صفت حکیم توصیف شده است. (1)حکیم به معنای کسی است که از اسرار همه چیز آگاه است و تمام افعالش روی حساب و حکمت است. (2)در رویکرد اسلامی،خاستگاه حق و تکلیف«حکمت بالغه الهی»است:خداوند حکیم انسان و جهان را برای هدف شایسته ای آفریده است.از تناسب کار با هدف،بایدها و نبایدهای حقوقی(حقوق و تکالیف)انتزاع می گردد.به بیان دیگر،تحقق هدف آفرینش انسان،افزون بر تدبیر تکوینی نیازمند تدبیر تشریعی است که به صورت نظام حقوقی تجلی پیدا می کند.

اصل حکمت،اساس نظام آفرینش است.نظام حقوقی باید بر این اصل،استوار باشد.به این معنا که در جامعه تمامی اعضا و بخش ها و نیروهای فعال باید هدفمند و هرکدام در جای مناسب و در رابطه مستقیم و منطقی با هدف های کلی و با حفظ مناسبات لازم در ساختار کلی آن به کار مناسب گمارده شوند و نظام اجتماعی-آن گونه که نظام احسن در آفرینش دیده می شود-حکیمانه برقرار گردد؛زیرا با نگاه توحیدی،حکمت در تدبیر جهان،الگویی از رهبری