درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 166

آن را از جای خود خارج می سازد.عدالت تدبیر عمومی مردم است؛در حالی که بخشش،گروه خاصی را شامل است.پس عدالت شریف تر و برتر است.

عدالت،قانون حاکم بر جهان آفرینش است.نظام هستی بر محور عدل استوار است. (1)در حوزه سیاست و اجتماع،دادورزی و اجرای عدالت،باسابقه ترین آرمانی است که همواره دغدغه خاطر حکیمان و مصلحان اجتماعی بوده است.نظام های حقوقی،به رغم تفاوت برداشت ها،بر اصل عدالت به عنوان مبنای حقوق بشر عنایت ویژه دارند؛اما در نظام توحیدی اسلام این اندیشه تبیین شفاف تری می یابد.عدل همانند توحید در تمام مسائل اعتقادی،اجتماعی،فرهنگی،سیاسی و حقوقی نظام اسلامی تجلّی دارد.اصولا هدف دین،تنظیم روابط اجتماعی بر اساس قانون عدل است. (2)

در این رویکرد،همان گونه که پیامبران الهی مأمور به اجرای عدالتند؛ (3)مردم نیز به پیروی از آنان موظفند که در راستای اقامه عدالت تلاش کنند. (4)چه بسیار مردان بزرگی که در کنار پیامبران برای اقامه عدالت با ستمگران مبارزه کرده اند: وَ کَأَیِّنْ مِنْ نَبِیٍّ قاتَلَ مَعَهُ رِبِّیُّونَ کَثِیرٌ... . (5)

مهم ترین آثار مترتب بر عدالت عبارتند از:

1-تحقق جامعه آرمانی

در رویکرد توحیدی،عدالت پس از توحید،سرشت اصلی حقوق بشر به

1- (1) .حدیث نبوی«بالعدل قامت السماوات والارض»،تفسیر صافی،ذیل آیه7 سوره الرّحمن.
2- (2) .ابن سینا:الشفا،بخش الهیات،مقاله دهم،فصل دوم و سوم،ص441-444.
3- (3) .اعراف،آیه29؛شوری،آیه15؛حدید،آیه25.
4- (4) .مائده،آیه8؛نساء،آیه135؛حدید،آیه25؛نساء،آیه58؛نساء،آیه135،نحل،آیه90.
5- (5) .آل عمران،آیه146.