درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 187

طبیعت چیزی ندارد که به دیگران اعطا کند،معنای معقول حقوق طبیعی این است که مقتضای طبیعت و ماهیت یک موجود،برخورداری از حقوقی است که دوام و بقای طبیعت آن به آنها بستگی دارد و آن حقوق هم مطلق نیست که هیچ گونه محدودیت و استثنایی نداشته باشد.

در نتیجه مکتب حقوق طبیعی در زمینه منشأ حقوق بشر نمی تواند مبنای درستی ارائه نماید؛زیرا اولاً طبیعت یک موجود عینی و حقیقی،جدای از سایر موجودات نیست که بخواهد به کسی چیزی بدهد،ثانیاً طبیعت چیزی ندارد که به کسی بدهد.کسی می تواند حقی را اعطا کند که مالک آن باشد و طبیعت مالک چیزی نیست.

2-نظریه اثباتی

نظریه اثباتی یا«پوزیتویسم»که اندیشه رایج در فلسفه غرب است،خاستگاه حقوق را در توافق جمعی و قرارداد اجتماعی می بیند؛با این استدلال که حقوق در جامعه موضوعیت پیدا می کند.از آن جا که جامعه بر اساس قرارداد شکل می گیرد،حقوق نیز نمی تواند خاستگاهی جز قرارداد داشته باشد.

بر اساس این رویکرد،حقوق بشر جهانی نخواهیم داشت،چون به تعداد جوامع بشری نظام حقوقی پدید می آید و هر جامعه ای در هر زمانی حقوق ویژه خود را خواهد داشت. (1)بدین ترتیب هیچ جامعه ای حق ندارد نظام حقوقی خود را بر جامعه دیگری تحمیل کند.در نتیجه،کسی بر دیگری حق اعتراض ندارد.برای مثال،جامعه اسلامی طبق احکام شریعت،قانون مجازات اعدام را پذیرفته است.اگر ملاک ثبوت حق،مقبولیت عمومی و قرارداد اجتماعی باشد،در رویکرد اسلامی بعضی از افراد حق حیات ندارند و غربیان در این باره حق اعتراض ندارند.البته این بررسی بر