درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 193

پیامدهای بسیار مهمی دارد:نخست آن که تشریع حقوق بشر از سوی خداوند بر اساس حکمت الهی بوده و هدف از آن،تحقق کمال انسانی است.دوم آن که حقوق بشر مطلق نیست؛بلکه مقید به اراده تشریعی خدوند است.مادام که بشر با رفتار ناروای خود،حقی را پایمال نکند،می تواند از آن حق بهره مند شود.سوم آن که حقوق بشر در اسلام ملازم با تکالیف است،یا حتی می توان گفت:حقوق بشر در اسلام تکلیف مدار است. (1)

منابع حقوق بشر

اشاره

چنان که اشاره کردیم،منبع«حق»همانا صورت های ایجاد قواعد حقوقی است.گزاره هایی که تجلیگاه حقوق بشرند و برای شناخت حقوق بشر به آنها باید مراجعه کرد.

1-منابع حقوق بشر غربی

با توجه به این که حقوق بشر در عرصه جهانی،شاخه ای از حقوق بین الملل است،قاعدتا منابع حقوق بشر نیز همان منابع مندرج در ماده 38 اساس نامه دیوان بین المللی دادگستری خواهد بود.با وجود این،در بحث منابع حقوق بشر،به دو نکته باید توجه کرد:نخست آن که ماده 38 ناظر به منابع مورد استناد دیوان بین المللی دادگستری است،نه منابع حقوق بین الملل.طبیعی است که ماده مزبور اصولا ناظر به استانداردهای بین المللی حقوق بشر نیست.پس بحث از این مسئله که آیا منابع حقوق بشر همان موارد مندرج در ماده 38 اساس نامه است یا اعم و یا اخص از آن است،ضرورت دارد.