درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 236

بزرگواری،جزء سرنوشت انسان است.این است که انسان اگر خود را آن چنان که هست بیابد،کرامت و عزت را می یابد». (1)

کرامت ذاتی[همانا]حیثیت طبیعی همه انسان هاست،تا هنگامی که با اختیار آن را از خود سلب نکند. (2)این شرافت ذاتی شیء است که هیچ رتبه و درجه ای را برنمی تابد و با غیر مقایسه نمی شود؛برخلاف فضیلت[امر اکتسابی]که در مقایسه با غیر آن قابل تبیین است. (3)

2-کرامت اکتسابی

کرامتی که از به کار انداختن استعدادها و نیروهای مثبت در وجود آدمی و تکاپو در مسیر رشد و کمال و خیرات ناشی می گردد،اکتسابی و اختیاری است.ارزش نهایی و عالی انسانی در گرو این کرامت است. یا أَیُّهَا النّاسُ إِنّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثی وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللّهِ أَتْقاکُمْ إِنَّ اللّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ ؛ای مردم!ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره ها قبیله ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید؛(این ها ملاک امتیاز نیست)گرامی ترین شما نزد خداوند باتقواترین شماست؛همانا خداوند دانا و آگاه است. (4)

در رویکرد توحیدی،حق کرامت به معنای حق اصطلاحی(امتیاز یا اختصاص قابل نقل و انتقال و اسقاط)نیست؛بلکه این حق مانند دیگر اصول حقوق اساسی به معنای«حکم»است.هیچ کس نباید امتیازی را که خداوند به عنوان کرامت و شرف و حیثیت ارزشی به او عنایت فرموده،نقل یا اسقاط کند.

1- (1) .مرتضی مطهری،تعلیم و تربیت در اسلام،ص230.
2- (2) .حقوق جهانی بشر،ص279.
3- (3) .عبدالله جوادی آملی،تفسیر انسان به انسان،ص149-152.
4- (4) .حجرات،آیه13.