درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 271

مردم،ایمان توحیدی است.جهاد ابتدایی،از مصادیق بارز اصل دفاع از حق اللّه به شمار می رود. (1)

3-اسلام و نفی بردگی

آغاز بردگی در جهان همانند بسیاری از پدیده های تاریخی دیگر،مشخص نیست.قدر مسلم این است که در تمام جوامع نشانه هایی از بردگی دیده می شود. (2)اسلام در زمانی ظهور کرد که پدیده شوم بردگی تمام جهان را فرا گرفته و با تار و پود جوامع بشری عجین شده بود؛به گونه ای که ریشه کن کردن آن نیاز به زمان داشت.هرچند اصل الغای بردگی از اروپا آغاز شد،اما این حرکت اروپایی در واقع نوعی تغییر شکل دادن بردگی به تناسب شرایط زمان بود و بردگی فردی به بردگی جمعی(استعمار ملت ها)تبدیل شد که هنوز هم ادامه دارد.اگر انگلستان در امر الغای بردگی پیش گام بوده است،در استعمارگری نیز پیش رو به شمار می رود.

در اسلام اصل اولیه،آزادی انسان است،بردگی(به طور بسیار محدود)استثنایی از اصل اولی است.آزادی تن نه تنها حق انسان،بلکه تکلیف اوست.هیچ انسانی حق ندارد خود را برده دیگری سازد.امام علی علیه السلام فرمودند:«ایها الناس!أن آدم لم یلد عبدا ولا أمه وأن الناس کلّهم احرار»؛ (3)ای مردم!حضرت آدم نه بنده ای به دنیا آورده است و نه کنیزی،و حقیقتا مردم همه آزاداند.

اسلام حدود چهارده قرن پیش از تدوین اعلامیه جهانی حقوق بشر و دیگر

1- (1) .بقره،آیه193؛انفال،آیه39.
2- (2) .عبدالرضا عرب ابوزیدآبادی،اسلام و برده داری،ص31-67.
3- (3) .بحارالانوار،ج32،ص134؛الکافی،ج8،ص69.