- سخن ناشر 1
- مقدمه 12
- اشاره 12
- 1-عصر باستان 13
- 3-حاکمیت کلیسا 14
- 4-جنگ های صلیبی 15
- 5-حقوق بشر و پدیداری دولت مدرن 17
- 6-حمایت بین المللی از حقوق بشر 18
- 7-حمایت از انسان ها با اعطای حقوق بشر 19
- 8-حقوق بشر در قوانین اساسی 20
- 9-حقوق بشر در فاصله دو جنگ جهانی 22
- 10-حقوق بشر در منشور سازمان ملل متحد 24
- 11-تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر 25
- اشاره 30
- مقدمه 30
- 1-وضعیت حقوق بشر در آستانه ظهور اسلام از منظر قرآن کریم 31
- 4-تحولات حقوق بشر در تاریخ اسلام 39
- 5-اعترافات دانشمندان 43
- خلاصه 47
- مقدمه 52
- اشاره 52
- اشاره 53
- 1-تعریف فلسفی حقوق بشر 53
- تعریف حقوق بشر 53
- 2-تعریف جامعه شناسانه حقوق بشر 55
- 3-تعریف لیبرالیستی حقوق بشر 56
- 5-تعریف حقوق بشر در رویکرد دینی 57
- 4-تعریف اعلامیه جهانی از حقوق بشر 57
- چیستی حق 60
- اشاره 60
- 1-معنای لغوی حق 61
- ویژگی ها و لوازم حق 64
- 2-حق و حکم 65
- اشاره 65
- 1-حق و ملک 65
- 3-حق و تکلیف 66
- خلاصه 67
- حق از دیدگاه فقیهان 71
- مقدمه 71
- اشاره 71
- اشاره 71
- 2-حق به منزله ملکیت ضعیف 72
- 4-حق به منزله اعتبار خاص 73
- 3-حق به مثابه اختصاص 73
- اشاره 77
- 1-حق-ادعا 78
- 2-حق-آزادی 78
- 4-حق-مصونیت 79
- مبانی تقسیم حق 81
- 1-تقسیم حق،به لحاظ ارزش مالی 81
- اشاره 81
- 3-تقسیم حق،به اعتبار زمان پیدایش 83
- 4-تقسیم حق،به اعتبار مدت بقا 83
- 2-تقسیم حق،به اعتبار قلمرو 83
- 5-تقسیم حق،به اعتبار زمان اجرا 84
- 6-تقسیم حق،به اعتبار قابلیت زوال 84
- خلاصه 85
- مقدمه 88
- اشاره 88
- انسان در رویکرد مادی 91
- اشاره 91
- 1-رویکرد جامعه گرایانه 94
- 2-رویکرد فردگرایانه 96
- انسان در رویکرد توحیدی 98
- خلاصه 102
- اشاره 106
- مقدمه 106
- تعریف دین 107
- نظریه فرادینی بودن حقوق بشر 110
- اشاره 118
- اشاره 120
- 1-ادلّه عقلی 120
- ادله درون دینی بودن حقوق بشر 120
- 2-ادلّه نقلی 122
- خلاصه 125
- انسان گرایی 129
- اشاره 129
- مقدمه 129
- خویشتن مالکی 134
- فردگرایی 138
- علم گرایی 139
- خلاصه 140
- اصل خداباوری و آثار آن 145
- اشاره 145
- اشاره 145
- مقدمه 145
- 1-احساس وابستگی انسان به خدا 148
- 2-اثبات حقّ خدا(حقّ الله) 149
- اشاره 152
- 1-اعتقاد به جاودانگی انسان 154
- 2-آینده نگری 155
- 3-مراقبت و ضمانت 159
- اصل حکمت و پیامدهای آن 160
- اشاره 160
- 1-تحقق کمال بیشتر 161
- 2-واقع نگری 161
- اشاره 162
- اصل حقیقت گرایی و نتایج آن 162
- 1-پذیرش حقایق عینی 163
- اصل عدالت و آثار آن 165
- اشاره 165
- 1-تحقق جامعه آرمانی 166
- 2-تکامل اجتماعی 167
- اصل تلازم حق و تکلیف 168
- خلاصه 173
- مقدمه 179
- اشاره 179
- 1-حقوق طبیعی 180
- اشاره 180
- مبانی حقوق بشر 180
- 2-نظریه اثباتی 187
- اشاره 188
- 1-دلیل عقلی 188
- دلایل نظریه حقوقی اسلام 188
- 3-نظریه حقوقی اسلام 188
- 2-دلیل درون دینی 191
- منابع حقوق بشر 193
- اشاره 193
- 1-منابع حقوق بشر غربی 193
- خلاصه 198
- مقدمه 202
- اشاره 202
- اشاره 203
- 1-مفاد اعلامیه جهانی حقوق بشر 203
- انگیزه تدوین 204
- 1-انگیزه تدوین اعلامیه جهانی حقوق بشر 204
- اشاره 204
- 2-انگیزه تدوین اعلامیه حقوق بشر اسلامی 206
- اشاره 207
- 1-ارزش حقوقی اعلامیه جهانی حقوق بشر 207
- ارزش حقوقی 207
- شالوده نظری 211
- 1-شالوده نظری اعلامیه جهانی حقوق بشر 211
- 2-شالوده نظری اعلامیه حقوق بشر اسلامی 213
- رویکردها 214
- اشاره 214
- الف)غفلت از مبدء جهان هستی 215
- اشاره 215
- ب)غفلت از فرجام باوری 216
- 2-رویکرد اعلامیه حقوق بشر اسلامی 218
- جایگاه دین 219
- اشاره 219
- 1-جایگاه دین در اعلامیه جهانی حقوق بشر 219
- 2-جایگاه دین در اعلامیه حقوق بشر اسلامی 220
- اشاره 221
- 1-برهان پذیری اعلامیه جهانی حقوق بشر 221
- 2-برهان پذیری اعلامیه حقوق بشر اسلامی 223
- حق و تکلیف 223
- اشاره 223
- 2-حق و تکلیف در اعلامیه حقوق بشر اسلامی 224
- 1-بشر مورد نظر اعلامیه جهانی حقوق بشر 225
- اشاره 225
- بشر موضوع اعلامیه 225
- 2-بشر مورد نظر اعلامیه حقوق بشر اسلامی 226
- ملاک اعتبار و تفسیر 227
- اشاره 227
- 1-ملاک اعتبار و تفسیر اعلامیه جهانی حقوق بشر 227
- خلاصه 228
- 2-ملاک اعتبار و تفسیر اعلامیه حقوق بشر اسلامی 228
- مقدمه 232
- اشاره 232
- تعریف کرامت 233
- کرامت در اسلام 234
- 1-کرامت ذاتی 234
- اشاره 234
- 2-کرامت اکتسابی 236
- کرامت در اعلامیه حقوق بشر اسلامی 238
- تفاوت ها 239
- خلاصه 249
- مقدمه 254
- اشاره 254
- اشاره 255
- حق حیات در اسلام و آثار آن 255
- 1-حرمت قتل نفس محترمه 256
- 3-تشریع قصاص 258
- حق حیات در اعلامیه حقوق بشر اسلامی 259
- حق حیات در اعلامیه جهانی حقوق بشر 260
- تفاوت ها 261
- حق آزادی در اسلام 267
- اشاره 267
- مقدمه 267
- اشاره 267
- الف)آزادی تکوینی(فلسفی) 268
- اشاره 268
- اشاره 269
- 2-عوامل تحدیدکننده آزادی 269
- ب)حقوق دیگران 270
- ج)حق خداوند 270
- الف)کرامت انسانی 270
- 3-اسلام و نفی بردگی 271
- آزادی در اعلامیه حقوق بشر اسلامی 273
- تفاوت 274
- خلاصه 277
- اشاره 282
- مقدمه 282
- آزادی عقیده در اسلام 283
- ارتداد و آزادی عقیده 285
- آزادی عقیده در اعلامیه جهانی حقوق بشر 289
- آزادی عقیده در اعلامیه حقوق بشر اسلامی 289
- تفاوت ها 290
- خلاصه 291
- اشاره 296
- مقدمه 296
- رابطه اندیشه با عقیده 297
- اشاره 298
- آزادی اندیشه و بیان در اسلام 298
- 1-کارکرد آزادی بیان 301
- 2-قلمرو آزادی بیان 302
- آزادی اندیشه و بیان در اعلامیه جهانی حقوق بشر 305
- تفاوت ها 306
- خلاصه 309
- اشاره 313
- مقدمه 313
- امنیت در اسلام 314
- امنیت در اعلامیه حقوق بشر اسلامی 318
- تضمینات حقوقی امنیت 321
- اشاره 321
- 1-حق دسترسی به دادگاه عادلانه 321
- 3-اصل قانونی بودن جرم و مجازات 322
- 2-اصل شخصی بودن مسئولیت 322
- 4-اصل برائت 322
- 5-ممنوعیت شکنجه 323
- تفاوت ها 324
- خلاصه 325
- مقدمه 329
- اشاره 329
- حق تعلیم و تربیت در اسلام 330
- حق تعلیم و تربیت در اعلامیه حقوق بشر اسلامی 334
- اشاره 336
- 2-حق مالکیت فکری در اعلامیه جهانی حقوق بشر 338
- تفاوت ها 338
- 1-حق مالکیت فکری در اعلامیه حقوق بشر اسلامی 338
- خلاصه 339
- مقدمه 343
- اشاره 343
- اشاره 344
- حق برابری از دیدگاه اسلام 344
- 1-برابری در اصل انسانیت 344
- 3-برابری در اجرای قانون 346
- حق برابری در اعلامیه حقوق بشر اسلامی 349
- حق برابری در اعلامیه جهانی حقوق بشر 350
- تفاوت ها 350
- خلاصه 351
- مقدمه 355
- اشاره 355
- ماهیت خانواده 356
- حق ازدواج در اسلام 357
- اشاره 358
- حق ازدواج در اعلامیه حقوق بشر اسلامی 358
- حق ازدواج در اعلامیه جهانی حقوق بشر 358
- تحلیل ماده 16 اعلامیه جهانی حقوق بشر 359
- تفاوت ها 360
- مقدمه 365
- اشاره 365
- حقوق زن در اسلام 366
- حقوق زن در اعلامیه جهانی حقوق بشر 370
- تفاوت ها 370
- مقدمه 376
- اشاره 376
- حقوق کودک در اعلامیه حقوق بشر اسلامی 380
- حقوق کودک در اعلامیه جهانی حقوق بشر 380
- تفاوت ها 381
- خلاصه 382
- مقدمه 385
- اشاره 385
- حق کار و مالکیت در اسلام 386
- حق کار و مالکیت در اعلامیه حقوق بشر اسلامی 389
- حق کار و مالکیت در اعلامیه جهانی حقوق بشر 390
- تفاوت ها 391
- خلاصه 392
- اشاره 396
- مقدمه 396
- حق مشارکت سیاسی در اسلام 397
- اشاره 397
- 2-شورا 400
- اشاره 401
- الف)نقش مردم در حکومت پیامبر 401
- 3-انتخاب 401
- ب)نقش مردم در حکومت اولو الامر 402
- ج)نقش مردم در نظام ولایت فقیه 404
- حق مشارکت سیاسی در اعلامیه جهانی حقوق بشر 406
- حق مشارکت سیاسی در اعلامیه حقوق بشر اسلامی 406
- تفاوت ها 407
- اشاره 412
- مقدمه 413
- اشاره 413
- ماده 1 415
- ماده 3 416
- ماده 2 416
- ماده 4 417
- ماده 6 417
- ماده 7 417
- ماده 5 417
- ماده 10 418
- ماده 9 418
- ماده 8 418
- ماده 11 419
- ماده 13 419
- ماده 12 419
- ماده 16 420
- ماده 17 420
- ماده 15 420
- ماده 14 420
- ماده 18 421
- ماده 19 421
- ماده 20 422
- ماده 21 422
- ماده 22 422
- ماده 23 422
- ماده 24 423
- ماده 25 423
- مقدمه 424
- اشاره 424
- ماده 2 425
- ماده 1 425
- ماده 4 426
- ماده 3 426
- ماده 5 426
- ماده 7 426
- ماده 6 426
- ماده 10 427
- ماده 9 427
- ماده 12 427
- ماده 11 427
- ماده 8 427
- ماده 15 428
- ماده 16 428
- ماده 13 428
- ماده 14 428
- ماده 21 429
- ماده 17 429
- ماده 18 429
- ماده 20 429
- ماده 19 429
- ماده 23 430
- ماده 24 430
- ماده 22 430
- ماده 26 431
- ماده 25 431
- ماده 27 432
- ماده 29 432
- ماده 28 432
- ماده 30 433
- اشاره 434
- مقدمه 434
- ماده 2 435
- ماده 1 435
- بخش دوم 435
- بخش یک 435
- ماده 4 436
- ماده5 436
- ماده 3 436
- ماده6 437
- بخش سوم 437
- ماده 7 437
- ماده 8 438
- ماده 10 439
- ماده 9 439
- ماده 11 440
- ماده 13 441
- ماده 14 443
- ماده 15 443
- ماده 16 444
- بخش چهارم 444
- ماده 17 444
- ماده 18 445
- ماده 19 445
- ماده 20 445
- ماده 22 446
- ماده 23 446
- ماده 24 446
- ماده 27 447
- ماده 26 447
- ماده 28 448
- ماده 29 448
- ماده 30 448
- ماده 31 449
- مقدمه 450
- اشاره 450
- ماده 1 451
- بخش یک 451
- ماده 2 451
- بخش دوم 451
- ماده 3 452
- ماده 5 453
- بخش سوم 454
- ماده 6 454
- ماده 8 455
- ماده 7 455
- ماده 9 456
- ماده 10 457
- ماده 12 457
- ماده 11 457
- ماده13 458
- ماده 14 458
- ماده 15 460
- ماده 17 461
- ماده 18 461
- ماده 20 462
- ماده 22 462
- ماده 21 462
- ماده 24 463
- ماده 23 463
- ماده 25 464
- ماده 26 464
- ماده 29 465
- ماده 28 465
- بخش چهارم 465
- ماده 30 466
- ماده 31 466
- ماده 34 467
- ماده 32 467
- ماده 33 467
- ماده 35 468
- ماده 36 468
- ماده 37 468
- ماده 40 469
- ماده 39 469
- ماده 41 470
- ماده 42 472
- ماده 45 475
- ماده 46 475
- ماده 44 475
- بخش پنجم 475
- ماده 49 476
- بخش ششم 476
- ماده 48 476
- ماده 50 477
- ماده 51 477
- ماده 53 478
- ماده 52 478
- ماده 1 479
- اشاره 479
- ماده 4 480
- ماده 3 480
- ماده 5 480
- ماده 2 480
- ماده 8 481
- ماده 6 481
- ماده 7 481
- ماده 10 482
- ماده 11 482
- ماده 9 482
- ماده 12 483
- ماده 13 483
- ماده 14 484
- اشاره 485
- ماده 2 486
- ماده 1 486
- ماده 4 486
- ماده 3 486
- ماده 7 487
- ماده 6 487
- ماده 5 487
- ماده 10 488
- ماده 8 488
- ماده 9 488
- ماده 11 489
- الف)منابع فارسی 492
- اشاره 492
- منابع عربی 505
- اسناد حقوق بشر 507
با توجه به این که انسان نمی تواند بدون اعتقاد زندگی کند،پرسش هایی از این دست در این زمینه مطرح می شود:
انسان به چه چیزهایی باید معتقد باشد؟آیا انسان باید اعتقاد ثابت داشته باشد یا در پذیرش و تبدیل عقیده آزاد است؟به بیان دیگر،قلمرو آزادی عقیده تا کجاست؟آیا آزادی عقیده مطلق است و تمام موارد اعم از«حق انتخاب عقیده،حفظ،تغییر،انصراف آزادانه از یک عقیده،و همه جنبه های رفتاری و آیین دین داری»را در بر می گیرد؟موضوع این درس،تبیین آزادی عقیده از دیدگاه اسلام و اعلامیه های حقوق بشر می باشد.
آزادی عقیده در اسلام
دین حق یکی از ضروریات حیاتی و جوهری انسان است؛زیرا دین حق با برداشت صحیح از خالق،هستی و انسان،روابط او را در ابعاد گوناگون آن تنظیم می کند.در بیان قرآن کریم،دین حق،همانا اسلام است (1)و غیر از اسلام هیچ دینی پذیرفته نیست. 2در اسلام رابطه انسان با خدا،با خود،با دیگران و با طبیعت به بهترین وجه ترسیم شده است.آزادی عقیده و حق تدین در اسلام،از اهمیتی ویژه برخوردار است و چه بسا مقدم بر حق حیات می شود.جهاد با نفس و شهادت در راه دین برای آزادی عقیده و حق دین داری،دلیل این اهمیت است.
اسلام دینی است با دعوتی جهانی که مخاطب آن همه انسان هاست. 3دعوت به دین،اجباری نیست؛بلکه مبتنی بر حکمت،موعظه و جدال احسن است. 4به
1- (1) .آل عمران،آیه19:إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللّهِ الْإِسْلامُ... .