درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 359

ماده 16(2):ازدواج باید با رضایت کامل و آزادانه زن و مرد واقع شود.

ماده 16(3):خانواده رکن طبیعی و اساسی اجتماع است و حق دارد از حمایت جامعه و دولت بهره مند شود.

تحلیل ماده 16 اعلامیه جهانی حقوق بشر

با توجه به اهمیت مسئله ازدواج،مفاد ماده 16 نیازمند تبیین بیشتری است:

اگر مراد ماده مزبور این باشد که هر زن یا مرد بالغی حق زناشویی و تشکیل خانواده دارد،البته سخنی درست است؛اما اگر مراد این باشد که هر زنی حق دارد با هر مردی که بخواهد ازدواج کند و یا هر مردی بتواند با هر زنی که بخواهد زناشویی کند،پذیرفته نیست.همان گونه که مصالح جامعه اقتضا می کند که ازدواج دختران و پسران شرط سنی داشته باشد و قانون مدنی هر کشوری حد اقل سن ازدواج را تعیین می کند،چه بسا همان مصالح اجتماعی مقتضی باشد که مرد با افرادی مانند مادر،خواهر،دختر،عمه،خاله و دیگر محارم خود ازدواج نکند و زن به همسری پدر،برادر،پسر،عمو،دایی،و سایر محارم خویش درنیاید؛چنان که نظام اسلامی می تواند برای حفظ مصالح معنوی پیروانش،ازدواج مسلمانان با غیر مسلمانان را منع کند. (1)در هر حال،زندگی اجتماعی باید به گونه ای نظم و جریان یابد که مصالح مادی و معنوی جامعه تأمین شود.اطلاق ماده مزبور نمی تواند این هدف را تأمین کند.به بیان دیگر،حاکمیت اطلاق ماده مزبور بر قوانین مدنی کشورها به ویژه کشورهای اسلامی،پذیرفتنی نیست.به هر