درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 400

ضمن پذیرش این تعهدات،به پیامبرش دستور می دهد که برای این امور خیر،با آنان بیعت متقابل کند. (1)بیعت زنان مهاجر با رسول اکرم صلّی الله علیه و آله یکی از رویدادهای مهم و سرنوشت ساز تاریخ اسلام به شمار می رود.چون در این اقدام حکیمانه،نه تنها اعتبار سیاسی بیعت،بلکه برابری شخصیت انسانی زن همانند مرد،نیز تائید و تثبیت شد.افزون بر آن،بیعت مردم با خلفا، (2)به ویژه بیعت با امام علی علیه السلام (3)نیز بیانگر مشارکت سیاسی مردم و از فرازهای برجسته تاریخ اسلام است.

2-شورا

بیعت با حاکم اسلامی،بخشی از مشارکت سرنوشت ساز مردم در جامعه اسلامی است.مشارکت فعال مردم،هنگامی است که به صورت سازمان یافته در امور اجتماعی و سیاسی حضور یابند.در فرهنگ اسلامی،این نوع مشارکت را«شورا»می نامند.

قرآن کریم،شورا را مبنای اصلی سلوک و رفتار متقابل مردم دانسته،و آن را یکی از ویژگی های برجسته مؤمنان و در ردیف اطاعت امر خدا و اقامه نماز قرار داده است. (4)تا بدین ترتیب،از استبداد و خودکامگی جلوگیری کرده و هم مناسب ترین تدابیر اندیشیده شود.

خداوند،حتی پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله که از نظر مراتب کمال عقل و اندیشه،به عنوان الگوی برتر مطرح است را نیز موظف کرده تا پیش از گرفتن هرگونه تصمیمی،با اطرافیان خود مشورت کند.این دستور الهی در واقع نوعی

1- (1) .ممتحنه،آیه12.
2- (2) .نهج البلاغه،نامه 6:انه بایعنی القوم الذین بایعوا ابابکر وعمر و عثمان علی ما بایعوهم علیه.
3- (3) .نهج البلاغه،خطبه 3 معروف به شقشقیه.
4- (4) .شوری،آیه38.