درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 402

از مخالفت با ایشان برحذر می دارند؛ (1)آیات ویژه حکومت و قضاوت که مردم را ملزم به اطاعت از پیامبر صلّی الله علیه و آله در امور و شئون حکومت می کند. (2)

بدین ترتیب،پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله دارای مناصب پیامبری و حکومت از سوی خداوند است:خدایی که حضرت را به پیامبری برگزید،حق حکومت را نیز به ایشان عطا فرمود. (3)خواست مردم در این مرحله(مشروعیت حکومت پیامبر)هیچ نقشی ندارد؛اما در نقش اساسی مردم در تحقق حکومت پیامبر،جای هیچ تردیدی نیست.پیامبر صلّی الله علیه و آله حکومت را با نیروی قاهره بر مردم تحمیل نکرد؛بلکه عامل اصلی،خود مردم بودند که ایمان آوردند و با رضا و رغبت،حکومت الهی پیامبر را پذیرفتند و با ایشان بیعت کردند و با نثار جان و مال خود در راه استقرار حاکمیت اسلام کوشیدند.بنابراین مردم نقشی در مشروعیت حکومت پیامبر نداشتند،ولی در تحقق و استقرار آن،صد در صد دخیل بودند.البته امدادهای غیبی و عنایات الهی نیز در این زمینه قابل انکار نیست. (4)نکته اصلی آن است که باید میان مشروعیت و مقبولیت یک نظام تفاوت قائل شد. (5)

ب)نقش مردم در حکومت اولو الامر

پس از رحلت پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله،موضوع تعیین حاکم جامعه اسلامی پیوسته دچار چالش بود و انشعاب بزرگ تشیع و تسنن موجب تداوم اختلاف نظر گردید.

1- (1) .آل عمران،آیه32؛نساء،آیات 115،42،14؛مایده،آیه49؛انفال،آیات 20،13؛توبه،آیه63 نور،آیه63؛محمد،آیه32؛مجادله،آیات 22،20،5؛حشر،آیه4؛جن،آیه23.
2- (2) .نساء،آیه105؛نساء،آیه65؛نور،آیات 47-52؛احزاب،آیه6؛احزاب،آیه36.
3- (3) .المیزان فی تفسیر القرآن،ج4،ص388.
4- (4) .محمد تقی،مصباح یزدی،ولایت فقیه،به قلم محمد مهدی نادری قمی،ص56 و57.
5- (5) .محمد تقی مصباح یزدی،نظریه سیاسی اسلام،ج1،ص308.