درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 53

حق چیست؟بشر صاحب حق کیست؟حقوق بشر کدامند؟

هدف این درس،تبیین بخشی از مفاهیم مرتبط با مباحث حقوق بشری است.

تعریف حقوق بشر

اشاره

مفهوم حقوق بشر به رغم برداشت غریزی و شهرت جهانی،هنوز در هاله ای از ابهام و اختلاف قرار دارد.این پرسش همواره مطرح است که مفهوم دقیق حقوق بشر چیست؟بدون تردید،نفی یا اثبات حقوق بشر نمی تواند ناظر به یک برداشت از حقوق بشر باشد.زیرا،در تعریف آن اتفاق نظر وجود ندارد.مهم ترین تعاریف ارائه شده در این زمینه،عبارتند از:

1-تعریف فلسفی حقوق بشر

«حقوق بشر توصیف کننده حقوق طبیعی (1)یا حقوق انسان (2)در قرن بیستم است و مراد از آن،حقوقی است که هر فرد از آن جهت که انسان است،دارامی باشد». (3)

در این برداشت که متون و اسناد حقوق بشری نیز آن را به عنوان اصول پذیرفته شده مورد تأکید قرار داده اند، (4)سه نکته قابل توجه است:نخست آن که حقوق بشر از طبیعت انسان ناشی شده و ذاتی بشر تلقی می گردد.دوم،حقوق بشر به دلیل طبیعی بودنش دارای سرشت فلسفی است.سوم،هرچند حقوق بشر اختراع جدیدی است،اما مفهوم آن بسی قدیمی تر از نام آن می باشد.

1- (1) . Natural rights.
2- (2) . Rights of man.
3- (3) .محمد حبیبی(ناظر علمی)،مبانی نظری حقوق بشر،مجموعه مقالات دومین همایش بین المللی حقوق بشر،ص220.
4- (4) .مهدی ابوسعیدی،حقوق بشر و سیر تکاملی آن در تاریخ غرب،ص181-184.