درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 64

مقرراتی که به صورت اول و دوم بیان می شوند،مستلزم اثبات حق می باشند و به طور مستقیم حقی را اثبات نمی کنند.پس اگرچه مقررات حقوقی در نگاه اول به سه شکل بیان می شوند،ولی در نهایت همگی بیانگر و تأمین کننده حقوق افراد جامعه اند. (1)

ویژگی ها و لوازم حق

1.اضافی بودن: حق از مفاهیم ذات الاضافه است؛یعنی رابطه اضافی بین ذی حق و متعلَّق حق و مَن علیه الحق یکی از ویژگی های حق است.

2.اختصاص: یکی از لوازم حق،اختصاص است.صاحب حق می تواند مانع از تصرف دیگران در متعلق حق خود گردد.

3.امتیاز: وجود حق،مستلزم برتری و امتیازی برای صاحب آن نسبت به دیگران می باشد.

4.بهره وری: کسی که نسبت به چیزی یا کسی حقی دارد،می تواند از متعلق حق خود بهره مند شود که بهره وری ناشی از حق تصرّفات حقیقی،مانند خوردن و آشامیدن و تصرّفات اعتباری مانند فروختن و بخشیدن را شامل می شود.

5.تکلیف: هر حقی مستلزم تکلیف برای صاحب حق و دیگران است.

در جمع بندی نهایی باید گفت که حق،امری اعتباری است؛به این معنا که ما بازاءِ خارجی ندارد.پس تعریف حقیقی،از نوع حد و رسم منطقی-که در مورد ماهیات دارای جنس و فصل صادق است-در مورد حق امکان ندارد و هر مفهومی که در تعریف آن اخذ شود،به منزله فصل می باشد. (2)