درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 79

3-حق-قدرت

منظور از«حق-قدرت» (1)توانایی انجام کار است؛مانند حق انسان بر توزیع اموال خود با وصیت،حق مالک بر انصراف از مالکیت،حق صاحب دعوا بر اقامه و تعقیب دعوا،حق قاضی و کارگزاران دولت بر انجام وظایف خود،از مصادیق این معنای حق به شمار می روند.در این موارد،اعمال قدرت از سوی صاحب حقی،ملازمه ای با تکلیفی در برابر آن ندارد.ولی ماهیت حق-قدرت به گونه ای است که اعمال آن توسط ذی حق،طرف دیگر را در حالت انفعال و اثرپذیری قرار می دهد.پس وقتی می گوییم کسی حق-قدرت دارد،یعنی اولا می تواند آن را اعمال کند و ثانیا ممکن است حق دیگری را با اعمال حق خود تحت تأثیر قرار دهد.

قدرت دو نوع است:یکی قدرت عمومی که در دست نمایندگان دولت(مقامات اجرایی،قانون گذاری و قضایی)است و اصطلاحا«اقتدار»نامیده می شود.نوع دیگر،قدرت خصوصی است که در دست افراد است و در قلمرو منافع خصوصی کاربرد دارد و اصطلاحا به آن«صلاحیت»اطلاق می شود.

4-حق-مصونیت

مراد از«حق-مصونیت» (2)این است که شخص دارنده حق مورد حمایت قرار می گیرد.دیگران نمی توانند نسبت به او اعمال قدرت کنند و صلاحیت ندارند که رابطه او را با آن چیز دگرگون سازند.پدر و مادر،حق و تکلیف سرپرستی فرزندان خود را دارند و هیچ کس نمی تواند فرزند را از آنها بگیرد،مگر به حکم قانون.این حق پدر و مادر،در واقع مصونیتی است که برای آنها در مقابل اعمال