درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 81

اقسام حق

اشاره

در تقسیم بندی عام،حقوق فردی به سه گروه اصلی تقسیم می شود:

1.حقوق سیاسی: اختیاری که شخص برای شرکت در قوای عمومی و سازمان های دولت دارد،اصطلاحا«حقوق سیاسی»نامیده می شود؛مانند حق انتخاب کردن و انتخاب شدن در نهادهای حکومتی و پذیرفتن تابعیت.

2.حقوق عمومی: حقوقی که مربوط به شخصیت انسان و سلامت جسمی و روحی او یا ناظر به رابطه دولت و مردم است که در قانون اساسی کشورها تحت عنوان«حقوق ملت»تبیین می گردد.در واقع،حقوق عمومی وسیله حمایت انسان در برابر تجاوز دولت و مهار قدرت است.با وجود این،حقوق عمومی در روابط خصوصی نیز قابل استناد است و تجاوز به آن،موجب الزام به جبران خسارت است.

3.حقوق خصوصی: امتیازاتی که هر شخص در برابر دیگران دارد؛مانند حق مالکیت،حق انتفاع،حق شفعه،حق اجاره،حق رهن و نظایر آن.

مبانی تقسیم حق

حق به اعتبارات مختلف تقسیم می گردد. (1)

1-تقسیم حق،به لحاظ ارزش مالی

الف)حق غیرمالی: حقی است که موضوع آن به طور مستقیم ارزش داد و ستد ندارد و قابل تقویم به پول نیست.هدف این حق،رفع نیازمندی های اخلاقی و عاطفی انسان است.به تعبیر دیگر موضوع این حق روابط غیر مالی افراد است؛مانند حق زوجیت،بنوت،ولایت،حضانت،....هر چند بیشتر این حقوق دارای