درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 94

کلی بر نوامیس عالم حاکمیت دارد که هر چیزی را برای چیزی آفریده است.اما بنا بر فلسفه مادی هیچ نوع علاقه غایی بین اشیاء وجود ندارد. (1)اسناد حقوق بشر غربی که بر اساس این نگرش تدوین شده اند،در قالب رویکرد جامعه گرایانه و عمدتا فردگرایانه قابل ارزیابی و بررسی است.

1-رویکرد جامعه گرایانه

در این رویکرد که از ارسطو آغاز و توسط کارل مارکس و امیل دورکیم و دیگر جامعه گرایان تعریف و تکمیل می شود،انسان از خود ماهیتی ندارد و این شرایط اجتماعی،محیطی و فرهنگی است که افکار و عقاید و شخصیت انسان رامی سازد. (2)

امیل دورکیم می گوید:

انسان فاقد طبیعت ثابت است،این اجتماع است که انسان را می سازد،افراد انسانی در مرحله قبل از اجتماع هیچ هویت انسانی ندارد،ظرف تو خالی است که فقط استعداد پذیرش روح جمعی را دارد. (3)

کارل مارکس گفته است:

ضرورت و جبر تاریخ فقط یک نیاز در نهاد بشر قرار داده و آن نیاز اقتصادی است که انسان را به سوی جنگ طبقاتی و انقلاب اجتماعی سوق می دهد.سایر علایق و امیال و خصوصیات انسان،بازتابی از این نیاز اصلی است که در هر زمان با توجه به شرایط اجتماعی او شکل می گیرد.

این دیدگاه که مبنای ایدیولوژی مارکسیستی شده است،شخصیت فردی،

1- (1) .گروه نویسندگان،حقوق بشر از دیدگاه اسلام،ص228.
2- (2) .لسلی استیونسن،هفت نظریه درباره طبیعت انسان،ص43و 92-94.
3- (3) .علی اصغر حلبی،انسان در اسلام و مکاتب غربی،ص105.