درسنامه حقوق بشر از دیدگاه اسلام صفحه 98

تداعی کننده روحیه برتری جویی و نژادپرستی فرعونی نیست؟چرا در مواردی خاص،حقوق بشر مورد حمایت جدی قرار می گیرد و در موارد دیگر کاملا به فراموشی سپرده می شود؟هرچند پدید آمدن شکاف میان نظر و عمل همواره چالش جدی حقوق بشر بوده است؛اما به طور قطع می توان ادعا کرد که رفتار تبعیض آمیز در زمینه حقوق بشر،برایند مستقیم نظریه فردگرایی است.

انسان در رویکرد توحیدی

بر عکس رویکرد مادی،دیدگاه توحیدی به زندگی فراتر از جهان ماده می اندیشد و انسان را مخلوق خدا و دارای روح ماندگار می شناسد: وَ هُوَ الَّذِی ذَرَأَکُمْ فِی الْأَرْضِ وَ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ* وَ هُوَ الَّذِی یُحْیِی وَ یُمِیتُ... ؛و اوست خدایی که شما را از خاک پدید آورد و به سوی او محشور می شوید،و او خدایی است که شما را زنده گرداند و بمیراند. (1)

در نگاهی که انسان آفریده الهی است،از روح خداوندی در او دمیده شده،کرامت انسان ناشی از این انتساب است. (2)انسان موجودی دو بعدی(جسم و روح)است و با داشتن استقلال شخصیت،موجودی اجتماعی است.در این نگرش،رویکرد مادی(جبر اجتماعی و فردگرایی افراطی)مذموم و مردود است.

قرآن کریم عالی ترین مدح ها و بدترین مذمت ها را درباره انسان به کار برده است.در یک نگاه،انسان موجودی است مرکّب از روح و جسم، (3)دارای فطرتی خدا آشنا، (4)مستقل،امانتدار خدا و مسئول خویشتن و جهان، (5)مسلّط بر طبیعت و

1- (1) .مؤمنون،آیات 79 و 80.
2- (2) .نگاهی گذرا به حقوق بشر از دیدگاه اسلام،ص39.
3- (3) .سجده،آیات 7-9.
4- (4) .اعراف،آیه172.
5- (5) .احزاب،آیه72 و دهر،آیه3.