چشم پزشکی در دوره اسلامی صفحه 131

بدین ترتیب که آنها را به صورت پرسش و پاسخ در می آورد.

از حنین، آثار زیادی بر جای مانده؛ امّا مهم ترین اثر وی درباره چشم پزشکی، صرف نظر از رسایل کوتاه وی، در کنار کتاب «المسائل فی العین» او، همین «عشر مقالات فی العین» اوست که به نام «کتاب فی ترکیب العین و عللها و علاجها علی رأی ابقراط و جالینوس» موسوم گشته است. این کتاب عبارت است از «ماهیّت چشم، ماهیّت مغز، عصب بینایی و بینایی، بهداشت، علل سوانح مربوط به چشم، نشانه های شناسایی بیماری های چشم، قدرت داروها، داروهای چشم، درمان بیماری های چشم، داروهای مرکّب برای چشم، و نسخه ها».

نسخه هایی از آن در دارالکتب قاهره (عکسی)، حلب و لنیگراد موجود است؛ و از قراین، قدیمی ترین نسخه موجود از آن همین نسخه تیمورپاشای قاهره است.(1)

دارای این مباحث است:

المقاله الاولی یذکر فیها طبیعه العین وترکیبها، المقاله الثانیه یذکر فیها طبیعه الدماغ و منافعه، المقاله الثالثه یذکر فیها العصب الباصره و الروح الباصر و البصر، المقاله الرابعه یذکر فیها جمل الاشیا التی لابد منها فی حفظ الصحه و اختلافها، المقاله الخامسه یذکر فیها اصناف الاعراض الکاینه العین، المقاله السادسه فی علامات الامراض التی تحدث فی العین، المقاله السابعه یذکر فیها قوی جمیع الادویه عامه، المقاله الثامنه اجناس الادویه للعین خاصه و انواعها، المقاله التاسعه یذکر فیها مداواه امراض العین، المقاله العاشره فی الادویه المرکبه الموافقه لعلل العین.

متی خطی این کتاب به صورت عکسی در کتاب نسخه برگردان آمده است.(2)

کتاب البصر و البصیره فی علم العین و عللها و مداواتها

کتاب البصر و البصیره فی علم العین و عللها و مداواتها(3)

نوشته ثابت بن قُرّه حرّانی (221-288ق/ 836-901م.) است. به عقیده ابن جُلجُل مورّخ طب، که در حدود یک قرن پس از ثابت می زیست.(4) ثابت بن قُرّه را

1- . تاریخ نگارش های عربی، ج3، صص 328-345.
2- . نسخه برگردان، ص 312-385.
3- نسخه برگردان، ص 87-88.
4- . طبقات الاطباء، ابن جلجل، ج1، ص75؛ تاریخ نگارش های عربی، ج3، ص 350-355.