چشم پزشکی در دوره اسلامی صفحه 58

تخصص او در امراض چشم بود ولی دیگر بیماریها هم اطلاعات داشت. کتابی مهم در چشم پزشکی با عنوان النهایه و الکفایه فی ترکیب العینین منسوب به او است و در سال 302 تألیف آن را به پایان رساند. ظاهراً نسخهای از این اثر پیدا نشده است؛ اما نقلقولهایی کوتاه آن که در کتب کهن بودن، به کتب متأخر راه یافته است. مهمترین گزارش را ابن ابیاصیبعه در عیون الانباء آورده است.(1)

زکریای رازی

(251 - 313ق)، پزشک، شیمیدان و فیلسوف ایرانی در سده 3و4ق.

تمدن اسلام در سرزمین عربستان از سده دوم شروع به توسعه کرد. کتابخانههای فراوان احداث و تأسیس شد، مدارس و مریضخانهها به وجود آمد و تعلیمات برای همه طبقات اجتماعی توسعه یافت و پزشکان برجسته تربیت شدند و اکثر ایشان ایرانی بودند که در دانش آن عهد بر دیگران فضیلت داشتند. لیکن کتاب ها و آثار خود را نه به زبان مادری خویش بلکه به عربی مینوشتند. در واقع پزشکان نامی و برجسته در آن عصر فراوان بود لیکن دو تن از ایشان شایسته توجه خاصی میباشند، نه فقط از این لحاظ که لایقتر و برجستهتر از دیگران بودند بلکه به خصوص از این نظر که تعالیم ایشان در دانش پزشکی مغرب زمین تأثیر فوقالعاده به جای گذاشته است. یکی از این دو نفر در مغرب زمین به نام رازس(2)

معروف است و آن عبارت از صورت لاتینی شده نام واقعی او در مشرق زمین است که ابوبکر محمد بن زکریا الرازی میباشد و از این جهت او را رازی مینامند. رازی در جوانی به تحصیل پزشکی نپرداخت بلکه همّ خود را به فلسفه و موسیقی معطوف کرد و گویا در نواختن چنگ استاد ماهری بود. یکی از دوستان بسیار نزدیک او دواساز سالخوردهای بود که در مریضخانه کار میکرد و مباحثه با وی رازی را به دانش پزشکی علاقهمند ساخت و هنگامی که تصمیم قاطع گرفت که همت خود را منحصراً به فن معالجه مصروف سازد مدت ها بود که دوران جوانی را پشت سر