چشم پزشکی در دوره اسلامی صفحه 62

بویهی را (در سال 360ق/971م) بر عهده داشت. تاریخ تولد و وفات او معلوم نیست ولی تا قبل 366ق زنده بوده است. کتابی به نام المعالجات البقراطیه نوشت که دارای 54 باب بود. بخشهایی از این کتاب درباره شرح طبقات چشم، بیماریهای چشم، شیوه درمان آنها، صلبیه، مشیمیه و ملتحمه، بررسی رمد، طرفه، ظفره و انحراف چشم، آب مروارید، داروهای چشمی، شیوه کوبیدن و داروسازی برای چشم است.

هیرشبرگ به شرح و تحلیل مباحث چشم پزشکی در کتاب فوق پرداخت.(1) بخش چشم پزشکی کتاب المعالجات البقراطیه منتشر شده است.(2)

بُخاری

پزشک از بخارا در سده 4ق.

ابوبکر ربیع بن احمد، مشهور به اخوینی بخاری و با کنیه ابوحکیم اهل بخارا بوده است. آگاهی های اندکی که از زندگی وی در دست است، از اثر معروف او کتاب هدایه المتعلمین فی الطب گرفته شده است. کنیه وی را ابوحکیم نیز ذکر کردهاند. شهرت او با اختلاف: اخوی، اخوین، اجوینی و آخربی نیز یاد شده که قطعاً بر اثر تصحیف بوده است. همچنین وی را به سبب اینکه بیماری مالیخولیایی را درمان میکرده، «پچشک دیوانگان»، لقب دادهاند. مینوی تاریخ مرگ اخوینی را با توجه به اینکه وی شاگرد ابوالقاسم طاهر بن محمد بن ابراهیم مقانعی بود و این شخص نیز خود شاگرد محمد بن زکریای رازی (درگذشت 313ق) بوده، حدود سال 371ق حدس زده است.

اخوینی بر اساس شواهدی که خود در کتاب هدایه ذکر کرده، اهل بخارا بوده، چنانکه در جایی از همین کتاب از لهجه بخارایی بهره جسته، و حتی از سپیدماشه که آبگیری از حوالی بخاراست، یاد میکند.

اخوینی در هدایه از تجربههای بیش از 30 ساله خود یاد کرده است. این کتاب نزد استادان و مدرسان علم پزشکی از توجه خاصی برخوردار بوده است و تا سده