- مقدمه 1
- اشاره 5
- اشاره 52
- یوحنا بن ماسویه 54
- ابن رَبَن طبری 55
- ابن بختیشوع 57
- خلف الطولونی 57
- زکریای رازی 58
- ابن سیار 60
- احمد طبری 61
- بُخاری 62
- اهوازی، علی بن عباس 63
- جبرائیل بن بختیشوع 65
- ابن مَندویه 65
- ابومنصور موفق هروی 67
- ابن هندو 70
- عمار موصلی 72
- ابن سینا 73
- جرجانی، اسماعیل بن حسن 78
- ابن زُهْر، عبدالملک 83
- ابن الیاس شیرازی 88
- داود انطاکی 89
- نَجیب سمرقندی 89
- طیباتی، فرزاد 90
- اشاره 92
- العشر فی مقالات فی العین 94
- معرفه محنه الکحالین 94
- المسائل فی العین 95
- تعریف امراض العین 95
- الحاوی 96
- فردوس الحکمه 97
- امراض العین 97
- المعالجات البقراطیه 98
- الابنیه عن حقایق الادویه 98
- ما الفارق او الفرق 98
- النهایه و الکفایه 98
- هدایه المتعلمین 99
- کتاب الطب الملکی یا الصناعه الطبیه 99
- عصب العین 100
- المنتخب 100
- البصر و البصیره 101
- مفتاح الطب و منهاج الطلاب 101
- کتاب التصریف لمن عجز عن التألیف 101
- تذکره الکحالین 102
- القانون 102
- ذخیره خوارزمشاهی 103
- نور العین یا نور العیون 103
- الکافی فی الکحل 104
- العمده فی الجراحه 104
- منابع سده هفتم و هشتم 104
- نور العیون و جامع الفنون 105
- کتب سده نهم 106
- اشاره 108
- کتاب العین، المعروف بدغل العین 113
- کتاب تشریح العین و اشکالها و مداواه اعلالها 115
- تذکره الکحّالین 117
- کتاب المنتخب فی علم العین و عللها و مداواتها بالادویه و الحدید 120
- کتاب فی ترکیب العین و عللها و علاجها علی رأی ابقراط و جالینوس 129
- کتاب البصر و البصیره فی علم العین و عللها و مداواتها 131
- فی تشریح العین 132
- صلاح الصّحاح فی حفظ الصحه 144
دغل العین
این کتاب را یوحنا بن ماسویه (درگذشت 242 یا 243ق) نوشته و از کهن ترین آثار شناخته شده و مستقل در این رشته به شمار می رود. این رساله پر از اصطلاحات طبی یونانی و فارسی و سریانی است و به عقیده مایرهف تردید نیست که فقرات مجعولی هم به آن افزوده شده است. این کتاب در 47 فصل تدوین شده، که بخش بزرگی از آن به آسیب شناسی بیماریهای چشم اختصاص یافته و بقیه آن درباره علائم بیماری ها و معالجات آنهاست. مایرهف اشاره کرده که دو نسخه کامل از این اثر، یکی در کتابخانه تیمور پاشا است و دیگری در لنینگراد مضبوط است.(1)
معرفه محنه الکحالین
این رساله هم از یوحنا ابن ماسویه (درگذشت 242 یا 243ق) است. البته منسوب به او است و مایرهف انتساب آن را، به سبب اشتمال بر اصطلاحاتی که به دوران متأخر به کار می رفته است، درست نمی داند.(2)
العشر فی مقالات فی العین
این اثر منسوب به حنین بن اسحاق (264ق/ 878م) است و از مهم ترین آثار تخصصی چشم پزشکی به روش علمی به شمار می رود. این کتاب، چنان که از نامش بر می آید، مشتمل بر 10 مقاله است. نخستین مقاله درباره طبیعت و تشریح و ترکیب چشم است. مؤلف در مقاله دوم به وصف مخ،و در مقاله سوم که مفصل است، به بررسی عصب بینایی و چگونگی ابصار، در مقاله چهارم به ترتیب بیماریها و علامات آنها پرداخته است. مقاله پنجم را به علل و اسباب بروز بیماریهای چشم اختصاص داده است، و در مقاله ششم از بیماریهای عارض بر پلک و طبقه ملتحمه
1- . دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، ج19، ص309.
2- . همان، ص309.