- سخن ناشر 1
- اشاره 14
- اشاره 16
- مفهوم شناسی سازوکار بانکداری اسلامی 17
- از بانکداری سنتی تا بانکداری اسلامی 18
- ب)آغاز وام دهی 18
- الف)شکل گیری صرافی ها 18
- اشاره 18
- د)طرح ایده بانک داری بدون ربا 19
- ج)گسترش بانک داری ربوی 19
- و)احیای ایده بانک داری اسلامی 20
- مفهوم سازوکار بانکداری اسلامی 20
- شیوه مهندسی سازوکارهای بانکداری متعارف 22
- شیوه های مهندسی سازوکارهای بانکی 22
- شیوه های مهندسی سازوکارهای بانکداری اسلامی 23
- اشاره 23
- ب)مهندسی ایستا 24
- ج)مهندسی پویا 25
- دو رویکرد در بررسی سازوکار بانکداری اسلامی 26
- اشاره 26
- اشاره 27
- مراحل ارزیابی سازوکار بانک داری اسلامی در رویکرد تطبیق پذیری فقهی 27
- اشاره 28
- مراحل ارزیابی سازوکار بانک داری اسلامی در رویکرد مهندسی مالی اسلامی 28
- ب)رویکرد مهندسی نظام مالی 28
- مقایسه دو رویکرد تطبیق پذیری فقهی و سیستمی 32
- کلمات کلیدی 33
- خلاصه 33
- منابع پیشنهادی 34
- موضوعاتی برای پژوهش 34
- پرسش 34
- اشاره 36
- اشاره 39
- مفهوم و چیستی سپرده بانکی 40
- سپرده دیداری 41
- شیوه های سپرده پذیری در بانکداری متعارف 41
- سپرده پس انداز 42
- سپرده مدت دار(ثابت) 43
- ویژگی های سپرده های بانکی متعارف 44
- ماهیت حقوقی سپرده های بانکی در کشورها 45
- ماهیت فقهی سپرده های بانکی 46
- اشاره 46
- ودیعه ناقص 51
- عاریه 52
- اجاره 53
- عقد جدید 54
- اشاره 57
- شیوه های سپرده پذیری در بانک های اسلامی 57
- سپرده پس انداز 58
- سپرده دیداری 58
- سپرده سرمایه گذاری عام 59
- سپرده سرمایه گذاری خاص 59
- سپرده سرمایه گذاری بلندمدت 60
- سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت ویژه 60
- اشاره 61
- سپرده های سرمایه گذاری عام و خاص 61
- سپرده های کوتاه مدت و بلندمدت 61
- سنخ شناسی سپرده ها در بانک های اسلامی 61
- سپرده های غیرسرمایه گذاری و سرمایه گذاری 61
- خلاصه 62
- کلمات کلیدی 63
- پرسش 64
- موضوعاتی برای پژوهش 64
- منابع پیشنهادی 65
- اشاره 66
- سپرده دیداری(حسابات الائتمان) 67
- اشاره 67
- ویژگی های سپرده دیداری 67
- اشاره 67
- انواع سپرده های غیرسرمایه گذاری در بانکداری اسلامی 67
- اشاره 68
- سپرده پس انداز(حسابات التوفیر) 68
- ماهیت فقهی سپرده های دیداری و پس انداز 69
- ویژگی های سپرده پس انداز 69
- نقاط تمایز سپرده های غیرسرمایه گذاری در بانک های اسلامی و متعارف 70
- تشابه سپرده های غیرسرمایه گذاری در بانک های اسلامی و متعارف 70
- قالب فقهی سپرده های غیرسرمایه گذاری در بانک های اسلامی 71
- ودیعه همراه با اذن تصرف 72
- قرض 74
- قرض الحسنه 75
- خلاصه درس 78
- کارکرد سپرده های غیرسرمایه گذاری در بانک های اسلامی 78
- کلمات کلیدی 79
- پرسش 79
- منابع پیشنهادی 80
- موضوعاتی برای پژوهش 80
- اشاره 81
- الگوی وکالتی 82
- انواع سپرده سرمایه گذاری در الگوی وکالتی 84
- سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت 84
- سپرده سرمایه گذاری بلندمدت 85
- اشاره 86
- عناصر الگوی وکالتی 86
- 1-وکالت عام 86
- 3-استمرار 87
- 2-گروهی بودن 87
- الگوی مضاربه مشترک 88
- عناصر مضاربه مشترک 90
- اشاره 90
- 1-گروهی بودن(مشترک بودن) 90
- 2-استمرار 91
- 3-توالی مضاربه 95
- تفاوت های مضاربه مشترک و مضاربه متعارف 96
- 4-توسعه مضاربه 96
- الگوی مشارکتی 99
- خلاصه 101
- پرسش 102
- کلمات کلیدی 102
- منابع پیشنهادی 103
- موضوعاتی برای پژوهش 103
- اشاره 104
- سازوکار توزیع سود در بانکداری متعارف 105
- سازوکار توزیع سود در بانکداری اسلامی 105
- سازوکار توزیع سود و زیان در الگوی وکالتی 106
- اصول کلی 106
- هزینه به کارگیری وجوه 107
- اشاره 109
- زمان حسابرسی و پرداخت سود 109
- سرمایه مستحق سود 109
- شروط قرارداد 110
- پرداخت سود علی الحساب 111
- ابهامات محاسباتی سود علی الحساب و قطعی 112
- اشاره 112
- الف)وابستگی معکوس حق الوکاله به زمان سپرده گذاری 112
- ب)مصالحه در تعیین نرخ سود 115
- اشاره 118
- سازوکار توزیع سود و زیان در الگوی مضاربه مشترک 118
- .ب)حساب مقابله با ریسک های سرمایه گذاری های مشترک 119
- الف)توزیع سود و زیان سرمایه گذاری های مشترک 119
- ج)چگونگی تقسیم سود سرمایه گذاری های مشترک 121
- د.)چگونگی توزیع زیان در سرمایه گذاری های مشترک 125
- الف)چگونگی توزیع زیان 127
- اشاره 127
- مقایسه دو الگوی توزیع سود و زیان 127
- ب)چگونگی توزیع سود 128
- سود واقعی منفی سپرده ها 132
- بررسی عملکرد بانک های اسلامی در توزیع سود و زیان سپرده های سرمایه گذاری 132
- عدم نوسان سود سپرده ها 135
- قطعیت یافتن سود علی الحساب 138
- استخراج شده از جدول(44) 140
- خلاصه 142
- پرسش 143
- کلمات کلیدی 143
- موضوعاتی برای پژوهش 144
- منابع پیشنهادی 144
- اشاره 145
- اشاره 147
- اشاره 148
- عقد و ایقاع 148
- مفهوم شناسی قراردادهای مالی اسلامی 148
- قراردادهای مطلق و مشروط 149
- قراردادهای صحیح و فاسد 151
- انواع و ویژگی های قرارداد غیرانتفاعی 152
- سنخ شناسی قراردادهای بانکی اسلامی 152
- اشاره 152
- قرارداد غیرانتفاعی 152
- اشاره 152
- ب)قرارداد غیرمعوضه 153
- اشاره 153
- قرارداد مبادله ای 153
- انواع قرارداد مبادله ای 154
- اشاره 154
- ج)قرارداد حق العمل کاری(جعاله) 156
- ویژگی های مشترک قراردادهای مبادله ای 157
- نقاط تمایز قراردادهای مبادله ای 158
- اشاره 160
- قراردادهای مشارکتی 160
- انواع و ویژگی های قرارداد مشارکتی 160
- الف)قراردادهای شرکت 160
- ج)قراردادهای مزارعه و مساقات 161
- ویژگی های قراردادهای مشارکتی 162
- نقاط تمایز قراردادهای مشارکتی 162
- اشاره 163
- الف)قرارداد صلح 163
- قراردادهای عام 163
- اقتضائات عقود در تأمین انواع مختلف نیازهای مالی 167
- اقتضائات عقود در تأمین مالی انواع نیازها 168
- اشاره 169
- الف)سنخ شناسی متقاضیان تأمین مالی 169
- اقتضائات عقود در تأمین مالی آن 169
- تأمین مالی افراد ناتوان در پرداخت اصل تسهیلات و سود 170
- اقتضائات عقود در تأمین مالی انواع مختلف متقاضیان تأمین مالی 170
- تأمین مالی متقاضیان دارای توان بازپرداخت اصل تسهیلات 171
- اقتضائات عقود و عملکرد بانک های اسلامی 173
- تأمین مالی متقاضیان دارای توان بازپرداخت تسهیلات همراه با سود 173
- خلاصه 176
- کلمات کلیدی 176
- پرسش 177
- موضوعاتی برای پژوهش 177
- منابع پیشنهادی 178
- اشاره 179
- شیوه های تأمین مالی غیر انتفاعی در بانک های اسلامی 180
- مفهوم شناسی قرض و قرض الحسنه در قرآن و روآیات 181
- اقتضائات تأمین مالی قرض الحسنه 181
- 1-تشویق به عرضه 184
- اشاره 184
- جهت گیری های کلی در زمینه قرض الحسنه 184
- 2-برتری نسبت به صدقه 185
- 3-انذار از عدم عرضه 186
- 4-تشویق به بازپرداخت 187
- 5-کنترل تقاضا 188
- ویژگی های اساسی قرض الحسنه 190
- شیوه های پرداخت تسهیلات قرض الحسنه در بانک های اسلامی 191
- منابع تأمین مالی تسهیلات قرض الحسنه 194
- کارمزد تسهیلات قرض الحسنه 196
- وثایق و تضمینات 198
- تسهیلات غیرمعوضه 199
- بررسی عملکرد تأمین مالی غیر انتفاعی در بانک های اسلامی 200
- مشکلات حقوقی و انگیزشی در گسترش تسهیلات قرض الحسنه 201
- خلاصه 203
- کلمات کلیدی 204
- پرسش 204
- منابع پیشنهادی 205
- موضوعاتی برای پژوهش 205
- اشاره 206
- 1-مفهوم شناسی تأمین مالی مبادله ای 207
- 2-انوع مختلف تأمین مالی مبادله ای 207
- اشاره 207
- عقود مبادله ای 207
- 4-نقاط تمایز و تشابه تأمین مالی ربوی و مبادله ای 211
- 5-نیازسنجی تأمین مالی مبادله ای در بانک داری اسلامی 214
- 1-مرابحه ساده(بسیط) 216
- بررسی شیوه های مختلف تأمین مالی مبادله ای 216
- اشاره 216
- اشاره 221
- 3-فروش اقساطی 221
- دلایل مخالفان فروش اقساطی 222
- نظریات فقهای شیعه در زمینه فروش مرابحی و اقساطی 228
- زمینه های تأمین مالی فروش اقساطی 231
- دو شیوه عملیاتی فروش اقساطی 231
- فروش اقساطی 243
- مقایسه شیوه های اجرایی فروش مرابحی،شرکت مرابحه و فروش اقساطی 247
- اشاره 250
- زمینه های تأمین مالی 250
- 4-اجاره به شرط تملیک 250
- شرایط تأمین مالی 251
- انتقال مالکیت در اجاره به شرط تملیک 254
- مسئولیت مشتری نسبت به مال الاجاره 255
- برخی مباحث فقهی مربوط به استصناع 256
- اشاره 256
- 5-استصناع 256
- صحت قرارداد 256
- ماهیت استصناع 257
- اشاره 258
- 6-معاملات سلف 258
- شرایط تأمین مالی 259
- برخی از مسائل فقهی سلف 261
- امکان خرید سلف از غیر تولیدکننده 262
- عدم امکان فروش کالای سلف پیش از سررسید قرارداد 262
- امکان وکیل کردن فروشنده سلف به فروش کالا برای بانک 263
- 7-جعاله 263
- امکان فروش کالای سلف به صورت سلف 263
- اشاره 263
- زمینه های تأمین مالی 264
- شرایط تأمین مالی 264
- شکل اجرای جعاله های بانکی 266
- اشکالات عملی در اجرای جعاله 267
- زمینه تأمین مالی 268
- اشاره 268
- شرایط تأمین مالی 268
- برخی مسائل فقهی خرید دین 269
- خلاصه 270
- کلمات کلیدی 271
- پرسش 272
- منابع پیشنهادی 272
- موضوعاتی برای پژوهش 272
- اشاره 273
- مفهوم شناسی تأمین مالی مشارکتی 274
- انواع مختلف تأمین مالی مشارکتی 274
- ویژگی های تأمین مالی مشارکتی 275
- نیازسنجی تأمین مالی مشارکتی 276
- اشاره 277
- عقود مشارکتی در فقه اسلامی 277
- اشاره 278
- مشروعیت مضاربه 279
- طبیعت عقد مضاربه 280
- حیطه مشروعیت مضاربه 282
- امین بودن عامل مضاربه 286
- انواع شرکت 290
- اشاره 290
- 2-شرکت 290
- سود و زیان مشارکت 294
- شیوه های تأمین مالی مشارکتی در بانک های اسلامی 297
- خلاصه 322
- کلمات کلیدی 323
- پرسش 324
- موضوعاتی برای پژوهش 325
- منابع پیشنهادی 325
- اشاره 326
- اشاره 328
- موضوع شناسی اعتبار در حساب جاری متعارف 328
- ماهیت فقهی اعتبار در حساب جاری متعارف 329
- نیازسنجی اعتبار در حساب جاری در بانکداری اسلامی 330
- اشاره 331
- شیوه های پیشنهادی مهندسی اعتبار در حساب جاری 331
- اشاره 332
- 1-اعتبار قرض الحسنه 332
- محدودیت ها 333
- ارزیابی 333
- مزایا 333
- اشاره 335
- ارزیابی 336
- اشاره 337
- 3-سرمایه شناور 337
- مدیریت سرمایه در گردش 337
- ارزیابی 338
- مزیت ها 338
- قیمت گذاری سرمایه در گردش 338
- محدودیت ها 339
- 4-مشارکت مدنی 339
- اشاره 339
- روش های تعیین قیمت و تقسیم سود 340
- ارزیابی 341
- اشاره 342
- 5-خریدوفروش وکالتی 342
- 6-خریدوفروش دین(تنزیل) 343
- ارزیابی 343
- اشاره 343
- ارزش فعلی سفته تنزیلی و سود بانک 344
- ارزیابی 345
- بررسی تجربه بانک های اسلامی 347
- پرداخت های کوتاه مدت 349
- خلاصه 352
- کلمات کلیدی 353
- پرسش 353
- موضوعاتی برای پژوهش 354
- منابع پیشنهادی 354
- اشاره 355
- انواع کارت های بانکی 356
- اشاره 356
- اشاره 356
- موضوع شناسی کارت های بانکی 356
- 1-کارت پول 356
- عناصر تشکیل دهنده کارت پول 357
- اشاره 359
- عناصر کارت اعتباری 359
- عواید کارت اعتباری 360
- بازپرداخت بدهی در کارت اعتباری 362
- 1-کارت پول 363
- ماهیت حقوقی و فقهی کارت های بانکی 363
- اشاره 363
- 2-کارت اعتباری 364
- مهندسی کارت های اعتباری اسلامی 367
- اشاره 367
- مزایا 368
- ارزیابی 368
- اشاره 368
- نارسایی ها 369
- اشاره 370
- 2-کارت جعاله پرداخت 370
- اشاره 371
- ارزیابی 371
- 3-کارت خرید نسیه وکالتی 371
- ارزیابی 372
- 4-کارت اعتباری خریدوفروش وکالتی 373
- اشاره 373
- ارزیابی 374
- 5-کارت اعتباری فروش وکالتی 375
- اشاره 375
- مزایا 376
- ارزیابی 376
- 6-کارت اعتباری فروش نسیه 377
- اشاره 377
- مزایا 378
- ارزیابی 378
- اشاره 379
- 7-کارت اعتباری فروش نسیه تنزیلی 379
- ارزیابی 380
- مزایا 380
- تجربه بانک های اسلامی در انتشار کارت بانکی 381
- کلمات کلیدی 385
- خلاصه 385
- موضوعاتی برای پژوهش 386
- پرسش 386
- منابع پیشنهادی 387
- اشاره 388
- اشاره 391
- سازوکارهای تشویقی تجهیز منابع در بانک های متعارف 392
- سازوکارهای تشویقی جذب منابع در بانکداری اسلامی 393
- سازوکارهای عمومی مدیریت تجهیز منابع در بانک های اسلامی 394
- نظارت شرعی 394
- شفافیت و صداقت 396
- اشاره 397
- الف)تضمین اصل سپرده 397
- سازوکارهای تشویقی جذب سپرده های غیرسرمایه گذاری 397
- ب)تسهیلات چک 398
- د)جوایز بانکی 399
- ه)پرداخت تسهیلات 401
- سازوکارهای تشویقی جذب سپرده های سرمایه گذاری 405
- اشاره 405
- الف)تضمین اصل سپرده ها 406
- اشاره 406
- بررسی فقهی تضمین سپرده های سرمایه گذاری 407
- بررسی ضرورت تضمین سپرده سرمایه گذاری 410
- ب)پرداخت سود علی الحساب 412
- خلاصه 413
- ج)ارائه خدمات بانکی 413
- کلمات کلیدی 414
- منابع پیشنهادی 415
- پرسش 415
- موضوعاتی برای پژوهش 415
- اشاره 416
- ریسک های تأمین مالی در بانکداری متعارف و اسلامی 417
- اشاره 420
- سازوکارهای بازگشت منابع در بانکداری متعارف 420
- ب)وثیقه های بانکی و ضمانت 421
- ج)نظارت بر وضع مالی گیرنده 422
- و)زیان دیرکرد 423
- ه)تمدید مدت بدهی 423
- اشاره 424
- سازوکارهای بازگشت منابع در بانک های اسلامی 424
- حکم فقهی جریمه تأخیر 425
- اشاره 425
- مصارف جریمه تأخیر 431
- ج)وثیقه های بانکی 433
- تجربه بانک های اسلامی در مدیریت بازگشت منابع 434
- اشاره 435
- جریمه تأخیر در نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران 435
- 1-الغای قوانین بهره تأخیر تأدیه قبل از انقلاب 435
- 5-جواز دریافت خسارت تأخیر تأدیه برای همه طلبکاران 440
- راهبردهای جدید در مدیریت بازگشت منابع 442
- اشاره 442
- الف)صندوق بیمه دوجانبه 442
- ب)ضمانت گروهی 444
- امکان شیوه رتبه بندی اعتباری 445
- خلاصه 446
- پرسش 447
- کلمات کلیدی 447
- منابع پیشنهادی 448
- موضوعاتی برای پژوهش 448
- مقالات 457
2.با توجه به آیات و روایات می توان چهار جهت گیری کلی تشویق عرضه،برترین نسبت به صدقه تشویق بازپرداخت،مدیریت تقاضا را استنتاج کرد.
3.بانک های اسلامی برای تأمین هزینه های تجهیز و تخصیص قرض الحسنه از گیرندگان تسهیلات کارمزد دریافت می کنند.
4.بانک های اسلامی معمولاً تسهیلات قرض الحسنه را از محل سپرده های پس انداز تأمین می کنند.
5.برخی از بانک های اسلامی بخشی از منافع حاصل از به کارگیری سپرده های غیر انتفاعی و همچنین زکات سپرده ها را در قالب تأمین مالی غیر انتفاعی غیرمعوضه در امور خیر هزینه می کنند.
کلمات کلیدی
تأمین مالی غیر انتفاعی: ارائه تسهیلات بدون مطالبه سود از گیرنده آن را می گویند.
قرارداد قرض الحسنه: قراردادی که در آن گیرنده تسهیلات ملزم به بازپس دادن اصل تسهیلات به علاوه مبلغی به عنوان کارمزد عملیاتی است.
پرسش
1.درآیات و روایات چه مفهومی از قرض الحسنه اراده شده است؟
2.چه جهت گیری های کلی می توان ازآیات و روایات نسبت به قرض الحسنه استنتاج کرد؟
3.آیا می توان کارمزد قرض الحسنه را به عنوان درصدی از مبلغ قرض قرار داد؟
4.آیا راهی جز جوایز قرض الحسنه برای تشویق سپرده گذاری در سپرده های قرض الحسنه و به تبع افزایش تسهیلات قرض الحسنه وجود دارد؟