ساز و کار بانکداری اسلامی صفحه 267

فقهی چون دو قرارداد مستقل از هم بوده و طرفین معامله متفاوتند،زیادی جعل قراداد اوّل نسبت به قرارداد دوم اشکالی نخواهد داشت.

اشکالات عملی در اجرای جعاله

تأمین مالی به روش جعاله در عمل با مشکلاتی مواجه بوده است.در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم

صوری شدن تأمین مالی: در برخی موارد تأمین مالی به صورت جعاله به شکل صوری انجام می شود.یکی از مهم ترین نمونه های جعاله صوری مصرف کردن وجوه در غیر محل مشخص شده است.به طور نمونه در برخی موارد تسهیلات دریافت شده برای تعمیر مسکن به مصرف خرید ماشین می رسد.مشخص است که در این موارد جعاله به عقدی فاسد تبدیل می شود و تصرف مشتری در وجوه گرفته شده صحیح نیست.به اعتقاد برخی از محققان بانک داری اسلامی جعاله صوری از تأمین ربوی مشکل سازتر است؛زیرا در تأمین مالی ربوی گیرنده تسهیلات مالک اصل وجوه قرض گرفته می شود و فقط نمی تواند زیادی را بدهد،ولی در جعاله صوری گیرنده مالک وجوه تسهیلات نمی شود.

فاصله از ماهیت حق العمل کاری: جعاله به اقتضای ماهیتش نوعی قرارداد حق العمل کاری است.این در حالی است که از این قالب در تمام زمینه هایی که تأمین مالی آن به وسیله سایر عقود مشکل است،استفاده می شود.گذشته از آنکه بانک ها به طور معمول به جای این که تسهیلات را در اختیار حق العمل کار قرار دهند،وجوه را به خود متقاضی می پردازند.