ساز و کار بانکداری اسلامی صفحه 345

دلیل این که در واقع بدهی وجود ندارد،فروش دین در مورد آنها صدق نمی کند.ازاین رو تنزیل سفته های دوستانه ماهیت قرض با بهره را پیدا می کند که در آن مشتری مبلغی را از بانک قرض کرده،سپس در برابر اصل و فرع آن سفته می دهد.

ارزیابی

الف)مزایا

1.جواز فقهی تنزیل: مشهور فقیهان فقط اسناد حقیقی(که بابت معامله به صورت مدت دار پرداخت می شود)را قابل تنزیل می دانند؛بنابراین بانک تنزیل کننده باید به حقیقی بودن سند اطمینان داشته باشد.

2.سهولت عملیاتی: این شیوه تأمین مالی بسیار ساده است و بانک و دارنده حساب جاری به سادگی می توانند هزینه و سود حاصل را محاسبه و ارزیابی کنند.

ب)محدودیت ها

مشکلات وصول طلب: بنا بر قاعده،بانک باید هنگام سررسید سفته های تنزیلی،آنها را وصول کند.این نکته با ریسک نکول و ناتوانی دارنده حساب در بازپرداخت طلب مواجه است.

مشکل حقوقی: برخی از بانک ها با استناد به قانون چک-که آن را سندی نقدی می داند-شیوه خرید دین را منحصر در سفته می دانند.در این صورت قلمرو این راهکار بسیار محدود خواهد بود؛چرا که معاملات با سفته امروزه بسیار محدود است.در مقابل برخی از بانک ها اسناد مالی قابل تنزیل را افزون بر سفته و برات،شامل چک مدت دار نیز می دانند.در این صورت قلمرو راهکار بسیار گسترده خواهد بود. (1)