- سخن ناشر 1
- کلیات 9
- مفهوم شناسی 15
- 1- وحی در لغت 15
- 2- وحی در اصطلاح 20
- واژگان مرتبط با وحی (ساختار معناشناسی وحی در قرآن) 24
- 1- واژگان بیان کننده رابطه گفتاری وحی 27
- الف) قول 27
- ب) کلام 28
- ج) قصّ و قصص 31
- د) نبأ 33
- ه) ندا 34
- اشاره 36
- 2- واژگان مبین بیرونی و غیر نفسانی بودن وحی 36
- الف) نزول 36
- ب) اتیان و ایتاء 37
- ج) مجیء 38
- د) القاء و تلقی 40
- ب) تلاوت 43
- الف) قرائت 43
- اشاره 43
- 3- واژگان دال بر نزول لفظی قرآن 43
- ج) ترتیل 44
- اشاره 49
- امکان وحی 50
- منکران وحی رسالی 50
- 1- مشرکان و مخالفان پیامبران الهی 50
- 2- عقل گرایان 51
- 3- تجربه گرایان 52
- 1- اثبات وجود روح 53
- اشاره 53
- 2- برهان فلسفی بر اثبات وجود روح 55
- اشاره 55
- الف) برهان استمرار 55
- ب) خودآگاهی انسان 56
- الف) خواب های راستین 57
- 3- شواهد علمی و تجربی 57
- ب) اسپری تیسم و ارتباط با ارواح 58
- ج) خواب های مغناطیسی (هیپنوتیسم) 59
- نقدی بر دیدگاه عقل گرایان 62
- منشأ انکار وحی 64
- اقسام وحی 65
- کاربردهای مختلف وحی در قرآن 66
- 1- وحی به زمین 66
- اشاره 66
- 2- وحی به آسمان (القای تکوینی) 67
- 3- وحی به زنبور عسل (الهام غریزی) 68
- 5- وحی به شیاطین یا القای وسوسه های شیطانی 69
- 4- وحی به فرشتگان 69
- 6- وحی به مادر موسی (الهام قلبی) 70
- 7- وحی به حواریون 71
- 9- وحی به معنای اشاره 72
- 10- وحی رسالی 73
- 1- سخن گفتن مستقیم با خدا 76
- اقسام وحی رسالی 76
- اشاره 76
- 3- ارسال فرشته 79
- 1- وحی گفتاری (زبانی) 81
- اشاره 81
- وحی گفتاری و وحی افعالی 81
- 2- وحی افعالی 82
- اسرارآمیز بودن 85
- اشاره 85
- وحی، علم حضوری و صیانت از خطا 86
- رابطه دوسویه (گفت وگو و ارتباط ماورای مادی بین دو ذات متفاوت) 86
- وحی و تعلیم و تعلّم 87
- وحی و دریافت قلبی 88
- خارج از اختیار بودن 89
- اشاره 90
- ساختار خاص وحی رسالی 90
- بررسی پیک وحی در ساختار وحی 91
- محتوای مختلف وحی 93
- متنوع بودن 96
- 1- حواس و تجربه 97
- 2- عقل و خرد 97
- اشاره 97
- منابع معرفت 97
- 4- فطرت (وجدان و شعور باطن) 98
- 3- تاریخ 98
- 6- وحی 99
- 5- کشف و شهود 99
- جایگاه رؤیا در زندگی انسان 102
- اشاره 102
- رؤیا و پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) 106
- تفاوت های رؤیای صادقه با وحی 112
- اشاره 115
- مفهوم شناسی 115
- زمینه ها 117
- اشاره 118
- 1- احساس گرایانه 118
- دیدگاه ها 118
- 2- ادراک و تجربه حسی 119
- 3- تجربه دینی امر فرا حسی 120
- 4- عرفان گرایی 121
- قرآن و تجربه دینی 125
- اشاره 125
- 1- نبوت، انتخاب و موهبت الهی 125
- تجربه عرفانی یا دینی (و تفاوت آن با وحی) 129
- اشاره 135
- وحی در اندیشه یهود 136
- اشاره 136
- 2- اقسام وحی و کلام الهی 138
- 1- واژه شناسی وحی 138
- 4- روح القدس 140
- 5- فرشته وحی 141
- 6- شرایط و حدود وحی و نبوت 142
- 7- نبوت زن 143
- 1- کاتولیک (وحی و پیام) 145
- حقیقت وحی از دیدگاه مسیحیت 145
- اشاره 145
- 2- پروتستان (وحی و فعل) 146
- اشاره 148
- عهد جدید یا کتاب های رسمی مسیحیت و وحی 148
- 2- وحیانی بودن عهد جدید 151
- اشاره 157
- سلامت وحی 158
- ب) قاعده لطف 159
- دلایل سلامت و خطاناپذیری وحی 159
- 1- دلایل عقلی 159
- الف) وحی و علم حضوری 159
- الف) آیات قرآن 161
- ب) روایات 163
- 3- دیدگاه های دانشمندان اسلامی 164
- اشاره 166
- شبهات سلامت وحی 166
- 1- داستان ورقه بن نوفل 166
- 2- افسانه غرانیق (آیات شیطانی) 173
- اشاره 190
- الهی بودن متن قرآن 192
- 1- دلایل 197
- اشاره 197
- اشاره 197
- الف) معجزه بودن قرآن و تحدی 197
- ب) امّی بودن پیامبر (صلی الله علیه و آله) 199
- ج) تفاوت سخنان پیامبر و قرآن 202
- یکم) دخالت نداشتن پیامبر در متن قرآن 203
- 2- شواهد و قرینه ها 203
- اشاره 203
- الف) شواهد و مدعیات کلی 203
- سوم) پیامبر مفسر قرآن، نه مصدر قرآن 208
- چهارم) اعتراف سخن سرایان عرب 209
- پنجم) سیره شخصی پیامبر (صلی الله علیه و آله) و قرآن 210
- هفتم) واژه قل 212
- یکم) اعجاز در فصاحت و بلاغت 213
- اشاره 213
- دوم) عربی بودن 213
- سوم) قرائت 215
- اشاره 220
- بررسی مصادر ادعایی وحی 220
- 1- اجمالی از شبهات عصر رسالت 221
- الف) منشأ قرآن؛ یهود، نصارا و دیگر ادیان 223
- 2- شبهات خاورشناسان 223
- اشاره 223
- ب) محمد، مصدر قرآن 233
- ج) نبوغ اجتماعی 242
- د) وحی، رهاورد صرع و جنون پیامبر 244
- فترت سه ساله در آغاز بعثت 253
- اشاره 253
- اشاره 255
- روایات فترت 255
- 2- روایاتی که مدت نزول قرآن را در مکه سیزده سال می دانند 261
- بررسی مدلول روایات 263
- اشاره 265
- 1- پیش از سوره ضحی 265
- 2- پیش از سوره کهف 268
- 3- سوره مدثر 271
- 4- در میان سوره مریم 273
- امکان انقطاع وحی 274
- انواع نزول 282
- اشاره 282
- 1- سوره فاتحه 291
- اشاره 291
- 2- آیه 113 سوره توبه 292
- 3- نزول قرآن بر یک یا هفت حرف 295
- احادیث «سبعه احرف» و جایگاه آن 295
- اشاره 295
- 1- تناقض روایات اهل سنت با شیعه 302
- 3- نبود دیدگاه واحد در میان اهل سنت در مفاد روایات 304
- رابطه قرائات و سبعه احرف 309
القدس، فرشته وحی و شرایط نبی و نزول وحی مطالبی بیان شده است که در این جا به برخی از آنها اشارت می رود.
1- واژه شناسی وحی
واژه وحی بارها در تورات آمده است؛ از جمله سفر اعداد 2/24 و دوم سموئیل 1/23، نیز در کتاب زکریا (1) سخن از وحی و کلام پروردگار آمده است. در بسیاری از موارد، سخن خدا با تعبیرهای «کلام رب» یا «قول پروردگار» بیان شده که به اصل وحی اشاره دارد. «وحی کلام الرب علی اسرائیل، نیز در سفر تکوین گفت وگوی خدا با نوح (علیه السلام) مطرح شده است». (2) بر این اساس وحی به معنای کلام خدا و سخن گفتن او است؛ اما در قاموس کتاب مقدس، اغلب مقصود از وحی را الهام می داند. (3)
2- اقسام وحی و کلام الهی
سخن گفتن خدا با پیامبران و وحی به آنها ممکن است صورت های مختلفی داشته باشد که مهم ترین آنها سه قسم زیر است:
یک . گاهی مستقیم است و نبی بدون واسطه به نبوت دعوت می شود (4) و بدون پادرمیانی فرشته ای کلام الهی شنیده می شود؛ حتی ممکن است وحی بر طفلی نازل شود تا آماده نبوت گردد (5) و بالاتر از آن گاه نبوت پیش از تولد است و...
1- (1) . زکریا، اصحاح 9: «وحی کلمه الرب فی ارض حدراخ و دمشق محلّه» و در اصحاح 12 آمده است: «وحی کلام الرب علی اسرائیل».
2- (2) . سفر تکوین، 7.
3- (3) . جیمز هاکس، قاموس کتاب مقدس، ص905.
4- (4) . اول سموئیل 1/3-21.
5- (5) . ارمیا/4-10.