- سخن ناشر 1
- کلیات 9
- مفهوم شناسی 15
- 1- وحی در لغت 15
- 2- وحی در اصطلاح 20
- واژگان مرتبط با وحی (ساختار معناشناسی وحی در قرآن) 24
- 1- واژگان بیان کننده رابطه گفتاری وحی 27
- الف) قول 27
- ب) کلام 28
- ج) قصّ و قصص 31
- د) نبأ 33
- ه) ندا 34
- اشاره 36
- 2- واژگان مبین بیرونی و غیر نفسانی بودن وحی 36
- الف) نزول 36
- ب) اتیان و ایتاء 37
- ج) مجیء 38
- د) القاء و تلقی 40
- اشاره 43
- 3- واژگان دال بر نزول لفظی قرآن 43
- ب) تلاوت 43
- الف) قرائت 43
- ج) ترتیل 44
- اشاره 49
- منکران وحی رسالی 50
- امکان وحی 50
- 1- مشرکان و مخالفان پیامبران الهی 50
- 2- عقل گرایان 51
- 3- تجربه گرایان 52
- 1- اثبات وجود روح 53
- اشاره 53
- 2- برهان فلسفی بر اثبات وجود روح 55
- اشاره 55
- الف) برهان استمرار 55
- ب) خودآگاهی انسان 56
- 3- شواهد علمی و تجربی 57
- الف) خواب های راستین 57
- ب) اسپری تیسم و ارتباط با ارواح 58
- ج) خواب های مغناطیسی (هیپنوتیسم) 59
- نقدی بر دیدگاه عقل گرایان 62
- منشأ انکار وحی 64
- اقسام وحی 65
- کاربردهای مختلف وحی در قرآن 66
- 1- وحی به زمین 66
- اشاره 66
- 2- وحی به آسمان (القای تکوینی) 67
- 3- وحی به زنبور عسل (الهام غریزی) 68
- 4- وحی به فرشتگان 69
- 5- وحی به شیاطین یا القای وسوسه های شیطانی 69
- 6- وحی به مادر موسی (الهام قلبی) 70
- 7- وحی به حواریون 71
- 9- وحی به معنای اشاره 72
- 10- وحی رسالی 73
- 1- سخن گفتن مستقیم با خدا 76
- اقسام وحی رسالی 76
- اشاره 76
- 3- ارسال فرشته 79
- 1- وحی گفتاری (زبانی) 81
- اشاره 81
- وحی گفتاری و وحی افعالی 81
- 2- وحی افعالی 82
- اسرارآمیز بودن 85
- اشاره 85
- وحی، علم حضوری و صیانت از خطا 86
- رابطه دوسویه (گفت وگو و ارتباط ماورای مادی بین دو ذات متفاوت) 86
- وحی و تعلیم و تعلّم 87
- وحی و دریافت قلبی 88
- خارج از اختیار بودن 89
- اشاره 90
- ساختار خاص وحی رسالی 90
- بررسی پیک وحی در ساختار وحی 91
- محتوای مختلف وحی 93
- متنوع بودن 96
- 1- حواس و تجربه 97
- 2- عقل و خرد 97
- اشاره 97
- منابع معرفت 97
- 4- فطرت (وجدان و شعور باطن) 98
- 3- تاریخ 98
- 6- وحی 99
- 5- کشف و شهود 99
- جایگاه رؤیا در زندگی انسان 102
- اشاره 102
- رؤیا و پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) 106
- تفاوت های رؤیای صادقه با وحی 112
- اشاره 115
- مفهوم شناسی 115
- زمینه ها 117
- اشاره 118
- 1- احساس گرایانه 118
- دیدگاه ها 118
- 2- ادراک و تجربه حسی 119
- 3- تجربه دینی امر فرا حسی 120
- 4- عرفان گرایی 121
- اشاره 125
- قرآن و تجربه دینی 125
- 1- نبوت، انتخاب و موهبت الهی 125
- تجربه عرفانی یا دینی (و تفاوت آن با وحی) 129
- اشاره 135
- وحی در اندیشه یهود 136
- اشاره 136
- 2- اقسام وحی و کلام الهی 138
- 1- واژه شناسی وحی 138
- 4- روح القدس 140
- 5- فرشته وحی 141
- 6- شرایط و حدود وحی و نبوت 142
- 7- نبوت زن 143
- 1- کاتولیک (وحی و پیام) 145
- حقیقت وحی از دیدگاه مسیحیت 145
- اشاره 145
- 2- پروتستان (وحی و فعل) 146
- اشاره 148
- عهد جدید یا کتاب های رسمی مسیحیت و وحی 148
- 2- وحیانی بودن عهد جدید 151
- اشاره 157
- سلامت وحی 158
- ب) قاعده لطف 159
- دلایل سلامت و خطاناپذیری وحی 159
- 1- دلایل عقلی 159
- الف) وحی و علم حضوری 159
- الف) آیات قرآن 161
- ب) روایات 163
- 3- دیدگاه های دانشمندان اسلامی 164
- شبهات سلامت وحی 166
- 1- داستان ورقه بن نوفل 166
- اشاره 166
- 2- افسانه غرانیق (آیات شیطانی) 173
- اشاره 190
- الهی بودن متن قرآن 192
- 1- دلایل 197
- اشاره 197
- اشاره 197
- الف) معجزه بودن قرآن و تحدی 197
- ب) امّی بودن پیامبر (صلی الله علیه و آله) 199
- ج) تفاوت سخنان پیامبر و قرآن 202
- یکم) دخالت نداشتن پیامبر در متن قرآن 203
- 2- شواهد و قرینه ها 203
- اشاره 203
- الف) شواهد و مدعیات کلی 203
- سوم) پیامبر مفسر قرآن، نه مصدر قرآن 208
- چهارم) اعتراف سخن سرایان عرب 209
- پنجم) سیره شخصی پیامبر (صلی الله علیه و آله) و قرآن 210
- هفتم) واژه قل 212
- یکم) اعجاز در فصاحت و بلاغت 213
- اشاره 213
- دوم) عربی بودن 213
- سوم) قرائت 215
- اشاره 220
- بررسی مصادر ادعایی وحی 220
- 1- اجمالی از شبهات عصر رسالت 221
- الف) منشأ قرآن؛ یهود، نصارا و دیگر ادیان 223
- 2- شبهات خاورشناسان 223
- اشاره 223
- ب) محمد، مصدر قرآن 233
- ج) نبوغ اجتماعی 242
- د) وحی، رهاورد صرع و جنون پیامبر 244
- فترت سه ساله در آغاز بعثت 253
- اشاره 253
- روایات فترت 255
- اشاره 255
- 2- روایاتی که مدت نزول قرآن را در مکه سیزده سال می دانند 261
- بررسی مدلول روایات 263
- اشاره 265
- 1- پیش از سوره ضحی 265
- 2- پیش از سوره کهف 268
- 3- سوره مدثر 271
- 4- در میان سوره مریم 273
- امکان انقطاع وحی 274
- انواع نزول 282
- اشاره 282
- 1- سوره فاتحه 291
- اشاره 291
- 2- آیه 113 سوره توبه 292
- 3- نزول قرآن بر یک یا هفت حرف 295
- احادیث «سبعه احرف» و جایگاه آن 295
- اشاره 295
- 1- تناقض روایات اهل سنت با شیعه 302
- 3- نبود دیدگاه واحد در میان اهل سنت در مفاد روایات 304
- رابطه قرائات و سبعه احرف 309
ناموس جهان هستی یعنی جبرئیل به سراغ او می آید. او حقیقتی است که پیامبر آن را بالعیان مشاهده می کند و این موقعیتی است که سزاوار نیست پیامبر به خود تزلزل راه دهد یا در جایگاه خود لغزش پیدا کند و بترسد؛ چراکه خداوند می فرماید: (... إِنِّی لا یَخافُ لَدَیَّ الْمُرْسَلُونَ). 1
شبهات سلامت وحی
اشاره
در اسناد تفسیری و تاریخی دو جریان نقل شده است: «داستان ورقه بن نوفل» که یقین پیامبر را به نبوت خویش با تردید روبه رو می سازد و «افسانه غرانیق» که به نوعی دخالت شیطان را در وحی می پذیرد و وحی را خطاپذیر نشان می دهد. در این جا به بررسی این دو جریان می پردازیم.
1- داستان ورقه بن نوفل
ورقه بن نوفل از عموزادگان حضرت خدیجه و پیرو آیین مسیحیت و آشنا به تاریخ انبیای پیشین و کتاب های تورات و انجیل بوده است. (1) ایشان با زبان عبری آشنا و انجیل را با این زبان می نوشته است. (2) طبق این داستان، ورقه به پیامبر اطمینان نبوت می دهد. افسانه چنین است:
محمد در خلوت خود در غار حرا در عبادت بود که صدای هاتفی را شنید که او را می خواند. سر بلند کرد تا بداند کیست, که با چهره ای هول انگیز روبه رو شد. به هر کجا (یا هرچه) صورتش را برمی گرداند، همان چهره را می دید. همه فضای آسمان را پر کرده بود. از شدت ترس و وحشت از خود بی خود شد.
1- (2) . سیره ابن هشام، ج1، ص254.
2- (3) . صحیح البخاری، ج1، ص3.