بانکداری از نگاه اسلام : بررسی احکام شرعی سهام، اوراق و قراردادهای گونه گون رایج در بازارهای بورس صفحه 232

مال دیگری تصرف کنند، حتی اگر عقد به موجب قوانین جدی بازار باطل باشد.

3 - کالا

داد و ستد انواع کالای خارجی مانند: پارچه، مصالح ساختمانی و تأسیساتی، الکتریکی، صنعتی و نظیر آن را در بازار بورس و دیگر بازارها، به یکی از شکل های زیر می توان بررسی کرد:

1. معامله تعداد معیّنی کالا با اوصاف معین و شرطهای مشخص طبق قرارداد صورت می گیرد، به گونه ای که عوض و معوّض نقدی است.

2. معامله به صورت خرید و فروش و بر اساس قراردادهایی صورت می گیرد که در آن عوض نقدی و معوّض مؤجل دریافت می شود. مثلاً دو طرف توافق می کنند تا یک طرف، ثمن را به صورت نقدی بپردازد و طرف دیگر، معوّض را بعد از ده روز، دو هفته یا بیش تر تحویل بدهد.

3. معامله بر اساس قراردادهایی صورت می گیرد که در آن، معوّض الآن تحویل مشتری می شود و عوض به صورت مؤجل پرداخت گردد.

این سه نوع قرارداد بدون اشکال است.

4. معامله در ضمن قراردادهایی صورت می گیرد که عوض و معوّض به صورت مؤجل پرداخت شود. پیش تر گذشت که این قراردادها مشمول ادلّه های خاص شرعی نمی شود، اما مشمول اطلاق قول خداوند است که می فرماید:«لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ إِلاّ أَنْ تَکُونَ تِجارَهً عَنْ