فرهنگ تعلیم و تربیت اسلامی صفحه 126

نماید. معلّمین باید بدانند که اعمال زور و خشم و غضب در مورد این افراد نه تنها مؤثّر نیست و نقش مثبتی ندارد بلکه بر عقده های آنها خواهد افزود و آنانی که در خانه بی مهری دیده اند، چنانچه در مدرسه هم نظیر آن را مشاهده کنند افراد جانی و بزهکاری بار خواهند آمد و در آینده ای نه چندان دور انتقام آن همه خشم و بی احترامی به شخصیت خویش را از جامعه خواهند گرفت. اگر در مدرسه این گونه افراد، درست تربیت نشوند، از قتل و غارت و خیانت لذت خواهند برد.

امام صادق علیه السّلام به ابن جندب فرمود: «یابن جندب! لا تقل فی المذنبین من أهل دعوتکم إلاّ خیرا و استکینوا إلی اللّه فی توفیقهم و سلوا التّوبه لهم(1)»؛ ای پسر جندب! به گناه کاران از اهل دعوت خود چیزی جز خیر مگو. از خداوند توفیق آنها و توبه کردنشان را درخواست کنید.

از مطالب مزبور به این نتیجه می رسیم که خانواده می تواند هم نقش مثبت و هم نقش منفی در مدرسه داشته باشد.

نقش مدرسه در خانواده

مدرسه - همچون خانواده - می تواند نقش مثبت و منفی در خانواده داشته باشد.

چنانکه در ابتدای این مبحث بیان داشتیم.

اگر آموزشگاه از ارزش مثبت برخوردار باشد[به این معنا که آموزگاران و مربیان لایق و پاک به تعلیم و تربیت افراد مشغول بوده و دارای برنامۀ بسیار سازنده ای باشند و...] کودکانی که پا به این محیط می گذارند، از تربیتی عالی و انسانی برخوردار خواهند گشت. کودکی که در خانواده عادت به رعایت نظم و انضباط نکرده و در انجام تکالیفش کسل و تنبل بوده، آنچنان تربیت خواهد شد که هرگونه خوی زشت را کنار گذاشته و دانش آموزی مرتّب و بانظم خواهد گردید.

همان گونه که پدر و مادر موظفند فرزندشان را به رعایت نظم و ادب در محیط خانه بخوانند و نصیحت کنند، در مدرسه نیز باید دانش آموزان را به اطاعت از پدر و