فرهنگ تعلیم و تربیت اسلامی صفحه 131

مقدمه

انسان آن گاه که در محیط کوچک خانه متولّد می گردد، تحت تربیت مستقیم والدین خود قرار می گیرد؛ و پس از رشد، وارد اجتماعات بزرگتر می شود: مدرسه، اجتماعات مذهبی، ورزشی و... که همۀ آنها را اجتماع بزرگتری(جامعه) زیر پوشش دارد که انسان برای رفع نیازمندیهای خویش ناچار از پذیرش آن است؛ جامعه ای که دربردارندۀ اجتماع خانواده، مدرسه، اجتماع قومی و عشیره ای و غیر آن است.

انسان از آن جهت که نمی تواند نیازمندیها و احتیاجات خویش را بدون کمک دیگران برطرف سازد، میل به زندگی اجتماعی پیدا می کند. این میل، انسان را با همۀ اصناف و اقشار - در هرشغل و مقامی که هستند - مربوط می سازد؛ لذا باید نحوۀ رفتار اجتماعی را بیاموزد. این تربیت اجتماعی است که از بروز حالت انزواطلبی جلوگیری می کند و روش صحیح ارتباط با سایرین را به انسان می آموزد.

تعلیم و تربیت در محیط خانواده و مدرسه باید به گونه ای باشد که میل اجتماع گرایی به صورت صحیح در کودک رشد کند و حالت خوشبینانه نسبت به اجتماع داشته باشد؛ اجتماع را چون خانواده ای که او یکی از اعضای آن است، بداند، تا با این احساس خود را برای خدمت به اجتماع و اصلاح آن آماده نماید. متأسّفانه گاهی روش غلط تربیتی در خانه باعث می شود که کودکان حالت انزوا داشته باشند؛ از اجتماعات متنفّر بوده و با اقوام و ارحام خود در ارتباط نباشند و آن گاه که بزرگتر شدند، خود را در برابر جمع، کوچک و حقیر بشمارند و از حضور در اجتماعات کناره گیری نمایند.

چنانچه در یک مجلس که گروهی نشسته اند، والدین به فرزندشان احترام نگذارند، او را مسخره کنند و به او بخندند؛ با عصبانیت با او سخن گویند و یا عیب