فرهنگ تعلیم و تربیت اسلامی صفحه 180

در حدیثی دیگر می فرماید: «من تعلّم الرّمی ثمّ ترکه فقد عصانی(1)»؛ کسی که تیراندازی را یاد بگیرد و بعد ترک نماید(فراموش کند)؛ مرا معصیت کرده است.

و نیز: «علّموا بنیکم الرّمی فإنّه نکایه العدوّ(2)»؛ فرزندان خویش را تیراندازی آموزید که موجب غلبه بر دشمن است.

این چند حدیث و روایات بسیار دیگر، گویای این مطلب است که در هرزمان باید برای آمادگی رزمی، وسایل جنگی زمان را شناخت و همیشه مشغول تمرین آنها بود که از یاد نرود، تا روز نبرد در میدان جنگ، مورد استفاده قرار گیرد. از روایاتی که این مطلب را تأیید می کند، روایاتی است که قمار در اسب دوانی و تیراندازی را تجویز می کند. تجویز قمار در این موارد برای آن بوده است که مسلمانان از تعلیم و تربیت جنگی دور نمانند و آن را فراموش نکنند.

امام صادق علیه السّلام فرمود:

«لا سبق الاّ فی خفّ أو جافر أو نصل(3)»؛ مسابقه و گروبندی، جز در اسب دوانی، شترسواری و تیراندازی روا نیست.

آموزش تاکتیکهای جنگی

در حدیثی از رسول گرامی اسلام صلّی اللّه علیه و آله و سلّم آمده است: «ألحرب خدعه(4)»؛ جنگ، خدعه و نیرنگ است. علی علیه السّلام فرمود: از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم شنیدم که در روز خندق فرمود:

ألحرب خدعه... تکلّموا بما أردتم(5)»؛ جنگ، نیرنگ است؛ آنطور که اراده دارید تکلّم کنید.

معنای این حدیث جز این نیست که یک رزمنده باید به حیله ها و نیرنگ های

1- (1) . کنز العمّال، ج 4، ص 315، شماره 10847
2- (2) . نهج الفصاحه، ص 414، شماره 1956
3- (3) . وسائل الشّیعه، جلد 13، ص 348، روایت 1، باب 3 از احکام السبق و الرمایه.
4- (4) . نهج الفصاحه، صفحۀ 296، شماره 1406
5- (5) . وسائل الشیعه، ج 11، ص 102، روایت 1، باب 53 از ابواب جهاد العدو