فرهنگ تعلیم و تربیت اسلامی صفحه 201

حضرت علی علیه السّلام فرمود:

«إتّقوا اللّه فی عباده و أنّکم مسؤولون حتّی عن البقاع و البهائم و أطیعوا اللّه و لا تعصوه(1)»؛ بترسید از خدا در مورد بندگان و شهرهایش؛ همانا شما(در برابر آنها) حتّی در برابر قطعه های زمین و چهارپایان مسؤولید. و خدا را اطاعت کنید و معصیت او را مرتکب نشوید.

7 - افراد را باید در رشته ای که استعدادشان اقتضا می کند کمک و یاری کنند، تا نتیجۀ مثبت آن حتمی بوده و به زودی به ثمر بنشیند.

بهترین سرمایه گذاری برای تعلیم و تربیت

آنهایی که تعلیم و تربیت را فقط از دید بازدهی مادّی می سنجند، در سرمایه گذاری، به این مقدار که افرادی محدود، با مهارتی کامل، برای تولید و رشد اقتصادی آماده کنند، اکتفا می نمایند تا غرض اصلی - که بازدهی بیشتر در مدرنیزه کردن محیط است - حاصل شود.

دید مادی، به انسان چون ابزار تولید می نگرد؛ ساختن ابزار تولید بهتر برای تولید بیشتر و ساختن نیروی انسانی عالی تر برای بازدهی بیشتر.

این دید به جنبه های انسانی و کمال انسانی کار نداشته و موجب می شود که به افراد کم استعداد و یا کند ذهن توجه نشود؛ و یا برای رشد اخلاقی و کمال انسانی آنها و... سرمایه ای در نظر گرفته نشود؛ و یا در کارها فقط به تخصّص افراد ارج بگذارند؛ هرچند افرادی باشند که ارزشهای والای انسانی را زیر پا گذاشته و برای آنها احترامی قائل نباشند.

ریشۀ چنین دیدگاهی به سودجویی برمی گردد و اغلب جوامع صنعتی و سرمایه داری و یا نیمه سرمایه دار، امروز دارای چنین دیدگاهی هستند.

به عبارت کوتاه، سرمایه گذاری برای تعلیم و تربیت از دیدگاه مزبور، جز برای رسیدن به خواسته های شهوانی گروهی سردمدار بیش نیست. این گروه همان