فرهنگ تعلیم و تربیت اسلامی صفحه 39

اهداف مقدّماتی متوسّط است.

تحصیل و تعلیم علوم مختلف(فیزیک، شیمی، و...)، کوشش در بهداشت بدن، رعایت نظافت، کوشش در بهبود زندگی و توسعۀ امکانات و نعمتهای مادّی، کسب و کار و تجارت، رشد تولیدات صنعتی و کشاورزی و.... از مصادیق اهداف مقدّماتی دانی است.

باید توجه داشت که دانی بودن این اهداف، بدین معناست که نسبت به هدفهای عالی و متوسّط، پایین تر محسوب می شوند؛ وگرنه هریک در جای خویش دارای ارزش است.

نیز باید توجّه داشت که اهداف مقدّماتی از مطلوبیت ذاتی برخوردار نیستند، زیرا همۀ آنها با تنوّع مراتبشان، مقدمه و وسیله برای وصول به هدف نهایی و برتر می باشند.

هدف نهایی و برتر تعلیم و تربیت

هدف نهایی و برتر تعلیم و تربیت از نظر اسلام، وصول به مقام قرب الهی و رضوان خداست. می دانیم که وجود انسان مطلقا نیازمند به خدای متعال است، و آنچه انسان دارد رشحه ای از فیض بی کران الهی است:

«اَللّهُ الَّذِی خَلَقَکُمْ ثُمَّ رَزَقَکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یُحْیِیکُمْ»؛ (1) خداست که شما را بیافرید؛ آن گاه روزی بخشید؛ سپس شما را می میراند، و دوباره زنده می سازد.

بنابراین، مبدأ خلقت و هستی انسان، خداست، و بازگشت انسان نیز به سوی خدا خواهد بود؛ «إِنّا لِلّهِ وَ إِنّا إِلَیْهِ راجِعُونَ»؛ (2) ما از آن خداییم و بازگشت ما به سوی اوست.

آری! سرانجام، انسان به پیشگاه خدا می شتابد، و به لقای الهی که حضور در صحنۀ حساب و جزای قیامت است مشرّف می شود؛ قرآن بر این حقیقت تصریح دارد.