فرهنگ تعلیم و تربیت اسلامی صفحه 62

برافروخته و بدن را از هیجانات دور نگاه می دارد. روح قوی در هنگام حوادث، مانع بروز عوارض قلبی و عصبی می شود، ولی روح ضعیف در حادثه ای بسیار کوچک، موجب فشار خون و شدّت ضربان قلب می شود.

در کتاب«آرامش روانی و مذهب(1)» آمده است:

«به طور ساده، هنگام نگرانی و هیجان و اوقات تلخی، یک حالت دفاعی در بدن به وجود می آید؛ عروق اطراف بدن سفت می شود، کلیه ها مادّه ای که فشار خون را بالا می برد ترشح می کنند، رگهای خونی داخل بدن نیز منقبض می شوند، و در نتیجه فشار خون بالا می رود.»

برعکس، عوارض جسمانی در روح تأثیر می گذارد و ناراحتی های جسمانی کسالات روانی می آورد.

غذاهای گوناگونی که بشر به مصرف می رساند، هرکدام تأثیرات خاصی در روح دارد. مثلا در روایت آمده است: «خون خوردن، آدمی را بدخلق می کند، قساوت قلب می آورد تا جایی که ممکن است فرزند خود را بکشد». یا«شراب خوردن، چنان آدمی را در گناه جسور می کند که از خونریزی و گناه باک ندارد(2)».

عوامل وراثت

اینک با توجّه به مطالب مزبور - که به طور مقدّمی بیان شد - به تأثیر عوامل وراثت در تعلیم و تربیت می پردازیم. دانستیم که پدیده های جهان در حدّ وجودی خود در یکدیگر تأثیر و تأثر دارند و براساس قانون وراثت هرموجودی خواص و صفاتش را به آنچه از او متولّد می شود منتقل می کند، و بنا بر اصل سنخیّت، معلول شباهت نسبی به علّتش دارد، این سنّت حتمی خداوند است. تکوین و زندگی انسان از زمانی شروع می شود که نطفه در اثر غذاها در صلب پدر و در رحم مادر به وجود می آید. و بعد از آن بر اثر وصلت، یک سلول از مادر با یک سلّول از پدر، آغاز می گردد.