فرهنگ تعلیم و تربیت اسلامی صفحه 96

3 - محیط اجتماع(جامعه)

کودک و خانواده

خانواده کانونی متشکّل از پدر و مادر و فرزندان می باشد. زن و مردی که روزی جدا از هم زندگی می کردند، پس از وصلت و ازدواج، خود تشکیل دهندۀ یک خانواده می شوند. چیزی که انگیزۀ تشکیل خانواده می شود، عشق و علاقه به زندگی مستقل، و نیز ارضای غرایز و از آن جمله غریزه عاطفه و آرام زیستن در کنار همسر است، که قرآن نیز بدان اشاره می کند: «وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها»؛ (1) و از نشانه های خداوندی اینست که از خودتان همسرانی برایتان آفرید تا در کنارشان آرام گیرید.

پس از ازدواج، زن و مرد دوست دارند دارای فرزند باشند؛ و حتّی اگر از موقع معین بگذرد و صاحب فرزندی نشوند، ناراحت و نگران می شوند. فرزند مایۀ آرامش پدر و مادر و سبب تحکیم خانواده و محبّت بین پدر و مادر است؛ در خانه ای که فرزند نیست، مرد و زن احساس کمبود می کنند و از زندگی لذت چندانی نمی برند.

رسول گرامی اسلام - صلّی اللّه و آله - فرمود: «خانه ای که از کودکان خالی باشد، خالی از برکت است(2)».

و نیز فرمود: «فرزند میوۀ دل است3».

اینک باید دید، اولیا در قبال فرزندان - که رسول گرامی اسلام آنها را مایۀ برکت خانه می داند و در واقع زندگی بدون آنها سرد و بی لذّت است - چه وظیفه ای دارند.

در این جا به چگونگی رفتار آنها با کودک پرداخته و وظایف آنها را در برابر انگیزه ها و تمایلات مختلف او بیان می کنیم.

پدر و مادر و عواطف کودک

خداوند متعال در انسان عواطف و احساساتی قرار داده است که اگر به آنها توجه