اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام صفحه 102

می رود. حال اگر کسی از سر هوس و میل، بیش از مقدار نیاز غذا میل نماید، پرخوری نموده و از حدّ اعتدال، خارج شده است و اگر کمتر از آن حدّ غذا بخورد، به گونه­ای که پیش از فرا رسیدن وعده غذایی بعدی، فشار گرسنگی و ضعف بر او چیره گردد، یا به تدریج دچار سوء تغذیه شده و به جسم خود زیان وارد سازد، تفریط و خروج از حدّ اعتدال شکل می­گیرد.

از جهت کیفیت نیز، خروج از حدّ میانه، برای جسم و سلامتی آدمی و به ویژه در دراز مدّت، زیانبار خواهد بود، چه، بدن آدمی نیازمند املاح، ویتامین­ها و مواد غذایی گوناگونی است و بسیاری از مواد غذایی، هرگاه به مقدار زیاد یا کم به بدن برسد، رشد اعضا و کارکردن آنها را دچار اختلال می­کند. بدین جهت تنوع در مواد غذایی، میوه، سبزی و دیگر خوراکی­ها، رعایت حدّ اعتدال می­باشد. به همین جهت، در آیات(1) و روایات فراوان(2) بر گونه­گونی نعمت های الهی و بیان خواصّ هر یک، تصریح شده و به طور مستقیم یا غیر مستقیم، بر تنوع مصرف آنها تأکید شده است.

2. شرایط زمان

این معیار از دو جهت بر تعیین حدّ میانه تأثیر دارد:

جهت نخست شرایط اقتصادی جامعه، وضعیت معیشت مردم و عدالت در توزیع امکانات، اقتضا دارد سهم هر فرد از کالاهای مصرفی، متناسب با امکانات موجود در جامعه تعیین گردد. بنابراین، در جامعه ای ثروتمند و برخوردار، میانگین مصرف عمومی، بالاتر از جامعه فقیر و محروم خواهد بود.

روایاتی چند بر این مطلب دلالت یا اشاره دارد، از جمله، حدیث مشهور سُفیان ثوری است که پیشتر نیز اشاره گردید. وی با دیدن لباسهای زیبا و کم و بیش،