اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام صفحه 104

مخالفت با آن، موجب ایجاد نوعی نفرت، یا ذلت و خواری در دید عموم می گردد. به خوبی روشن است که هرگاه این آداب و رسوم، مخالفتی با شرع نداشته باشد، رعایت آن لازم خواهد بود. از همین روست که پوشیدن لباس شهرت، که به دلیل مخالفتش با آداب و رسوم حاکم، آدمی را انگشت نما می سازد، ممنوع است(1).

بر این اساس، در رعایت حدّ اعتدال مصرف، باید به این مسأله توجه شود. چنان که سخن پیشین حضرت رضا علیه السلام، به همین نکته اشاره داشت که فرمود:

«دوستداران بی بضاعت من، مایلند که من، روی نمد بنشینم و لباس خشن بپوشم، در حالی که [شرایط] زمان، چنین چیزی را بر نمی تابد.»(2)

نیز امام صادق علیه السلام، در بیان تفاوت سیره خود با روش حضرت علی علیه السلام در پوشیدن لباس، می فرماید:

«علی بن ابی طالب علیه السلام آن گونه لباس [خشن] را در زمانی می پوشید که بر او، خرده نمی گرفتند، ولی پوشیدن آن در زمان ما موجب شهرت خواهد بود، پس بهترین لباس هر زمانی، لباس مردم همان زمان است.»(3)

سه. گستره اعتدال در مصرف

اشاره

در همه کالاها و امکانات مادّی، بر رعایت میانه روی تأکید شده است. بنگرید:

1. میانه روی در خوراک

در آیات قرآن، با اشاره به حقِّ آدمی در استفاده از غذا و آب، تأکید شده که اسراف و زیاده روی نشود.(4) روایات نیز اسراف در خوردن را نکوهش نموده اند.(5)

افراط در گرسنگی و ضعف و دل مشغولی ناشی از آن نیز، آدمی را از انجام صحیح

1- . نک: شیخ کلینی، الکافی، ج6، ص444.
2- . نک: علاّمه مجلسی، بحار الأنوار، ج76، ص309.
3- . شیخ کلینی، الکافی، ج1، ص411.
4- . نک: اعراف(7)، آیه31.
5- . توضیح مطلب در فصل بعدی به تفصیل خواهد آمد. برای نمونه نک: شیخ کلینی، الکافی، ج6، ص269.