اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام صفحه 105

مسئولیت های خویش باز می دارد و به جسم او زیان می رساند. امام رضا علیه السلام می فرمایند:

«...هر کس به گونه ای غذا بخورد که نه کم باشد و نه زیاد، او را نفع بخشد.»(1)

2. میانه روی در وسایل زندگی

امام صادق علیه السلام در باره میانه روی در وسایل زندگی می فرمایند:

«...فراش للرجل وفراش لأهله وفراش لضیفه وفراش للشیطان:(2) رختخوابی برای مرد و رختخوابی برای خانواده اش و رختخوابی برای میهمانش، و رختخواب [اضافه] از آنِ شیطان می باشد.»

در این روایت، رختخواب (فراش)، نمونه ای از وسایل زندگی است که بایستی از نظر کمّی و کیفی در حدّ میانه باشد. منظور از فراش چهارم در روایت، فراشی است که اعضای خانواده و میهمانان به آن نیاز ندارند. بنابراین، محدودیت عددی خاصی، مراد نیست بلکه باید تعداد هر کالایی، متناسب با نیاز افراد، تهیه شود.

به دیگر سخن، معیار در کمّ و کیف وسایل زندگی، نیاز خانواده است. نیک روشن است که مصداق­ها در گذر زمان، دگرگون می­شوند ولی معیارها، ثابت­اند. در عصر حاضر که کالاها و وسایل گونا­گونی هر روز در تبلیغات بازرگانی کارخانجات و شرکت­های بزرگ، جلوه­گیری می­کند و افراد را به خرید آن­ها ترغیب می­نماید، در نظر داشتن اصل نیازمندی-که شامل سطوح رفاهی نیز می گردد- در کنار توجه به مقدار درآمد و اولویت بندی بین نیازهای گوناگون، می تواند معیاری شکل دهد که حدّ وسط را محقّق سازد و فرد و خانواده را از هر گونه افراط و تفریط، باز دارد.

3. میانه روی در ساخت مسکن

بر اساس آیات(3) و روایات،(4) ساختن بناهایی که از نظر کمّی و کیفی، به آن نیازی

1- . نک: علاّمه مجلسی، بحار الأنوار، ج62، ص311.
2- . شیخ کلینی، الکافی، ج6، ص479.
3- . نک: شعراء(26)، آیات128- 129.
4- . شیخ کلینی، الکافی، ج6، ص531؛ نهج البلاغه، خطبه 200.