اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام صفحه 112

چراغ های سایر اتاق های منزل، که کسی درآن­ها نیست، بی جهت روشن باشد، اسراف و تبذیر شکل می گیرد، و اگر در اتاقی که فرد به سر می­برد، مقدار نور، کمتر از حدّ نیاز باشد، موجب آسیب زدن به چشم­ها و دشواری مطالعه می­گردد که این نیز، ممنوع می باشد. سایر مصارف همچون تغذیه، پوشاک، مسکن و مانند آن نیز، چنین است.

1. عوامل و زمینه­ها

تفریط در مصرف، از سوی کسانی که در آمد و تمکّن مالی کافی دارند، می تواند عوامل و زمینه­های چندی داشته باشد.

گاه پاره­ای رذیلت­های اخلاقی در درون فرد، وی را آزار می­دهد و نمود بیرونی­اش سخت­گیری برخود و اطرافیان در مصرف است. رذیلت بخل و خستّ، موجب تنگ نظری فرد می­گردد، حرص و آز، آدمی را تحریک می­کند تا بجای مصرف صحیح و هزینه کردن درآمد خود، به جمع آن­ها بپردازد. حسد گاه باعث می­شود فرد برای اثبات برتری مادّی خود بر دیگری در زمینه ای خاص، عرصه را بر خود و خانواده­اش در مصارف معمول، تنگ نماید.

زمینه دیگر تفریط در مصرف، برداشت نادرست از برخی آموزه­های دینی و اخلاقی، همچون زهد، وارستگی، تقوا و مانند آن است. برخی افراد، زهد، ساده زیستی و قناعت را به اشتباه با سخت­گیری در زندگی بر خود و خانواده­ خود، یکی می­دانند(1) و سرانجام گاه، برخی به بهانه اصلاح الگوی مصرف، به تنگ نظری و سخت­گیری بی مورد می­پردازند.

2. آموزه­های دینی در باره نفی تفریط در مصرف

اکنون نمونه­ای از آیات و روایات را بنگرید، که تفریط و سخت­گیری در مصرف را نفی می­کنند.