اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام صفحه 125

و) اصل الگو ناپذیری از مترفان و مسرفان

اشاره

آدمی در ابعاد گوناگون زندگی و در خوی و منش اخلاقی و رفتاری خود، سخت تأثیرپذیر است. الگوها در شکل دهی شخصیت و رفتار آدمی تأثیر بسزایی دارد. در امور اقتصادی و به ویژه مصرف نیز، تأثیرپذیری از دیگران و به ویژه هم چشمی با آنان، از عوامل مهم اسراف و تبذیر به شمار می رود، که این خود، یکی از علل دستور به دوری از متکاثران و مترفان در اسلام، می باشد.

{وَلا تُطِیعُوا أَمْرَ الْمُسْرِفِینَ:(1) از فرمان اسراف کاران پیروی مکنید. }

از سوی دیگر، مترفان، تلاش می کنند با خرید و مصرف کالاهای لوکس و تجمّلاتی، مُدپرستی و ریخت و پاش، به پندار خود، پایگاه اجتماعی و آبروی فزون تری به دست آرند و در حقیقت به خودنمایی و فخرفروشی می پردازند.-چنان که پس از این به تفصیل خواهد آمد- این شیوه زندگی، آثار نامطللوبی بر دیگران برجا می نهد.

بدین جهت، آموزه های دینی به دوری از متکاثران و به ویژه چشم نداشتن به ثروت آنان، دستور داده و از هرگونه تاثیرپذیری از رفاه زدگان و نیز زمینه های آن، پرهیز داده اند:

{لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلی ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ وَلا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ:(2) و به آنچه ما دسته هایی از آنان را بدان برخوردار ساخته ایم چشم مدوز و بر ایشان اندوه مخور. }

امام صادق علیه السلام فرمود:

«هنگامی که این آیه نازل گشت، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «من لم یتعز بعزاء الله تقطعت نفسه حسرات علی الدنیا، ومن اتبع بصره ما فی ایدی الناس کثر همّه ولم یشف غیظه، ومن لم یر لله عزّوجل نعمه إلاّ فی مطعم او مشرب او ملبس فقد قصر عمله ودنا عذابه:(3) هر که بر آنچه خدا به او داده صبر نکند، بر دنیا حسرت ها

1- . شعراء(26)، آیه151.
2- . حجر(16)، آیه88.
3- . شیخ کلینی، الکافی، ج2، ص315- 316.