اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام صفحه 271

از دیدگاه­ آموزه های دینی، توجه به نکات ذیل در مصرف انرژی، می­تواند الگوی مصرف فرد مسلمان را مشخص سازد.

الف) پرهیز از مصرف بی رویه

اشاره

بسان دیگر مواد مصرفی، هر گونه تبذیر و هدر دادن انرژی، ممنوع بوده و حرمت شرعی دارد.(1) برای مثال، هنگام شب که همه افراد خانواده در یک اتاق هستند، روشن بودن چراغ دیگر اتاق­ها، نوعی تبذیر است. نیز روشن بودن بخاری دیگر اتاق ها در زمستان و سایر وسایل نیازمند انرژی، که نیازی به آنها نباشد.

امام کاظم علیه السلام به نقل از حضرت علی علیه السلام می فرمایند:

«خَمس تذهب ضیاعاً: سراج تقده فی الشمس... والضوء لاینتفع به:(2) پنج چیز ضایع می گردد، چراغی که آن را در [نور] خورشید برافروزی... و نور که از آن استفاده نشود.»

روشن است که مصداق ها پیوسته در تغییرند و پیام ها، ثابت.

زیاده روی در مصرف نیز، اسراف به شمار می رود و ممنوعیت می­یابد.(3) برای مثال، اتاقی که با دو عدد چراغ برق به طور مطلوب و کافی روشن می­شود یا با درجه حرارت خاصی در زمستان گرم می­باشد، مصرف بیشتر از آن، اسراف بوده و نمی­توان آن را به بهانه «مصرف کردن» توجیه نمود.

تأمل در دو مورد استثنا

با این حال، در دو مورد روایاتی وجود دارد که برخی، جواز مصرف انرژی را در آن دو، بدون وجود نیاز ظاهری، استنباط کرده اند:

نخست: در خصوص روشن نگه داشتن روشنایی مساجد، از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت

1- . درباره حرمت تبذیر و مفهوم آن نک: ایروانی، جواد، الگوی مصرف، صص49 و 54- 55.
2- . شیخ طوسی، امالی، ص285.
3- . نک: همان.