اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام صفحه 282

الف) وضو و غسل

نیک روشن است که انجام این دو عمل عبادی، نیازمند مصرف آب می­باشد. در روایات، به طور مشخص الگوی مصرف آب جهت انجام وضو و غسل بیان شده است.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

«الوضوء مدّ والغسل صاع، وسیأتی اقوام بعدی یستقلّون ذلک، فأولئک علی خلاف سنتی والثابت علی سنتی معی فی حظیره القدس:(1) وضو [با] یک مدّ آب و غسل [با] یک صاع، [شدنی] است، و به زودی پس از من، گروهی خواهند آمد که این مقدار را اندک می­شمرند، اینان بر خلاف سنت من هستند، و کسانی که بر سنت من ثابت قدم باشند، همراه من در بهشت خواهند بود.»

بر این اساس، میزان آب مصرفی برای وضو گرفتن، یک مدّ معادل حدود 750 گرم و کمتر از یک لیتر، و برای غسل، یک صاع معادل حدود 3 کیلوگرم(2) می باشد.(3)

فقیهان نیز، بر پایه این گونه روایات، بر استحباب اکتفا به این مقدار آب برای وضو و غسل، تاکید کرده اند.(4)

از سویی دیگر، روایاتی بر وضوی شاداب تأکید کرده­­اند تا از کوتاهی و تفریط، و مصرف کمتر از میزان مطلوب در این عبادت، پرهیز دهند. رسول­ خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

1- . شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج1، صص34- 35؛ نیز نک: قزوینی، محمّد بن یزید، سنن ابن ماجه، ج1، ص99؛ بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، ج1، ص195.
2- . نک: ابراهیم سلیمان، الاوزان و المقادیر، صص69، 79 و 123.
3- . بر این اساس، اگر هر فرد مسلمان برای انجام وضو در هر شبانه روز، به طور متوسط پنج لیتر آب مصرف کند، مصرف آب یک خانوار سه نفره (که هر سه بالغ باشند) در ماه 450 لیتر نسبت به خانوار غیر مسلمان افزایش می­یابد. اگر مقدار آب مصرفی برای انجام غسل­های واجب و مستحب را نیز بدان بیفزاییم، میزان آن بیشتر می­گردد. از این روی، مصارف عبادی نیز، بایستی به هنگام تعیین الگوی مصرف خانوار توسط شرکت آب و دیگران، لحاظ گردد.-هرچند چنین محاسباتی نیازمند تحقیقات میدانی ویژه ای است.- گو این که آن چه الگوی مصرف را به هم می­زند و مصرف بی­رویه را شکل می­دهد، اسراف­ها و زیاده روی­ها است و نه مصارفی این چنین. به خصوص این که در بسیار از موارد وضو و غسل جانشین دیگر شتشوها به قصد نظافت می گردند.
4- . نک: نجفی، محمّد حسن، جواهر الکلام، ج2، ص341 و ج3، ص119.