اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام صفحه 309

«انظر بیوعاً فاشترها، ثمّ بعها فما ربحت فیه فالزمه:(1) چند کالا را در نظر گیر و بخر، سپس آن را بفروش، در هر کدام که سود بردی، [خرید و فروش] همان را ادامه ده.»

نیز امام صادق علیه السلام می فرمایند:

«إذا نظر الرجل فی تجاره فلم یر فیها شیئاً فلیتحوّل إلی غیرها:(2) هرکسی می بیند تجارتش سود آور نیست، دست به تجارت دیگری زند.»

روشن است که از نگاه اسلام، سود آوری تنها در چارچوب احکام و ارزشهای دینی پذیرفتنی است و چنین می نماید که تجارت در این چارچوب، زمانی سودآوری بیشتری دارد که کالای تجاری، بیشترْ نیاز مردم باشد یا بازرگانان، کمتر به آن پرداخته باشند... و در هر صورت، به سود اقتصاد جامعه و در خدمت مردم به کار بسته شود.

توجه به این مسأله، در تجارت خارجی، اهمیت بیشتری می یابد،(3) چراکه سرمایه گذاری در تجارت کالاهای سودآور افزون بر کمک به رشد اقتصاد ملّی، صرفه جویی و حفاظت از منابع طبیعی و تجدید ناپذیر کشور را در پی دارد.

ج) تقسیم سرمایه

از راهکارهای حفظ و اصلاح مال، که در روایات آمده، تقسیم سرمایه در فعالیت های گوناگون اقتصادی است، به ویژه در مواردی که مقدار سرمایه فراوان است، چه در صورت زیان دهی پروژه سرمایه گذاری شده یا نابود شدن سرمایه، زیان کمتری دیده می شود. در روایات چنین آمده است که مردی، خیرخواهانه، نزد امام صادق علیه السلام آمد و گفت: ای ابوعبدالله! چگونه شد که اموال خود را در بخشهای گوناگون، سرمایه گذاری کردی، در حالی که اگر تمام آن، یک جا می بود، هزینه اش کمتر و

1- . همان، ص168.
2- . همان.
3- . در این باره نک: دفتر تبلیغات اسلامی، پدیده شناسی فقر و توسعه، زیر نظر محمود حکیمی، ج3، صص243- 250.