اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام صفحه 360

از این رو، اسرافکار در واقع، امکانات دیگران را مصرف می کند و تبذیرکننده، دارایی دیگران را از میان می برد؛ این سخن امیر مؤمنان علیه السلام ممکن است ناظر به همین معنا باشد که فرمود:

«اسرافکار، سه نشانه دارد: آنچه را از او نیست می خورد و آنچه مال او نیست می خَرَد و آنچه مال او نیست می پوشد.»(1)

به عنوان نمونه، در سطح جهانی، آمار و ارقام نشان می دهد کشورهای صنعتی و پیشرفته که تنها 30 درصد از جمعیت جهان را تشکیل می دهند، بیش از نصف غلات جهان را مصرف می کنند، در صورتی که مصرف اضافی آنها که 24 درصد است، می تواند یک میلیارد انسان را در سطح جهان تغذیه کند، این در حالی است که هر ساله مصرف غلات در کشورهای عقب مانده کاهش می یابد.(2)

سه. مفاسد اخلاقی و رفتاری

اسراف و تبذیر، از دو جهت، سرچشمه و عامل مفاسدی اخلاقی و رفتاری است: نخست آن که درآمد محدود بسیاری از افراد را کاهش می دهد. چنین اسرافکارانی برای تأمین هزینه های اسرافها و تبذیرهای خود، به رذیلتهایی اخلاقی همچون بخل و حرص یا مفاسدی اقتصادی مانند ربا، رشوه و اختلاس، آلوده می شوند؛ دوم این که اسراف و تبذیر، بیشتر همراه با مصرف گرایی و رفاه زدگی و غرق شدن در لذّات مادّی (اتراف) است که خود منشأ بسیاری از مفاسد اخلاقی و اجتماعی و حتّی انحرافاتی عقیدتی می باشد.

افزون بر آن، اسرافکاری عده ای در جامعه، به طور طبیعی، بر دیگران تأثیر می نهد و