اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام صفحه 361

آنان را به این کار برمی انگیزد و در نتیجه، انحرافات اخلاقی و رفتاریِ جامعه، افزوده می گردد. از این رو قرآن کریم، مسرفان را مفسدانی می داند که به هیچ روی، از آنان رویکردی اصلاحگرایانه، انتظار نمی رود:

{وَلا تُطِیعُوا أَمْرَ الْمُسْرِفِینَ الَّذِینَ یُفْسِدُونَ فِی الأَرْضِ وَلا یُصْلِحُونَ:(1) و فرمان اسرافکاران را پیروی مکنید؛ آنان که در زمین فساد می کنند و اصلاح نمی کنند. }

چهار. سقوط معنوی

اسراف و تبذیر، افزون بر زیانهای اقتصادی، سقوط معنوی و دور شدن آدمی از مقام قرب الهی را در پی دارد. محرومیت اسرافکاران و تبذیرکنندگان از دوستی و هدایت خدا، گمراهی و همسانی با شیاطین، از پیامدهایی است که قرآن کریم به آن تصریح نموده است.(2)

در بیان قرآنی، تبذیرکنندگان، نعمت های الهی را کفران می کنند و آن را از مسیر اصلی خود خارج می نمایند. اینان از آن روی «برادران شیاطین»(3) دانسته شده اند که یا اعمالشان هماهنگ و همردیف کارهای شیاطین است، و یا در دوزخ، قرین و همنشین شیطان خواهند بود.(4)

ز) درمان شناسی اسراف و تبذیر

اشاره

مبارزه با اسراف مالی و تبذیر، جایگاه مهمی در فلسفه بعثت پیامبران داشته و از اهداف و برنامه های اصلی آنان به شمار می رفته است. قرآن کریم در آیات متعدّد، برخورد قاطع و چاره اندیشانه پیامبران را با مظاهر اسراف و تبذیر گزارش می کند.(5)

1- . شعراء(26)، آیات151- 152.
2- . نک: انعام(6)، آیه141؛ مؤمن(40)، آیه28؛ اسراء(17)، آیات26- 27.
3- . نک: اسراء(17)، آیه27.
4- . نک: طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج5 و6، ص634؛ زمخشری، الکشاف، تصحیح مصطفی حسین احمد، ج2، ص661؛ نیز: مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، ج12، ص88.
5- . نک: شعراء(26)، آیات128- 129 و 146- 152.