اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام صفحه 371

چهار. فرجام اخروی

فرجام اُخروی اتراف و رفاه زدگی، بسیار دردناک است. از نگاه قرآن، اینان از اصحاب شِمالند.

{وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ، فِی سَمُومٍ وَحَمِیمٍ، وَظِلٍّ مِنْ یَحْمُومٍ، لا بَارِدٍ وَلا کَرِیمٍ إِنَّهُمْ کَانُوا قَبْلَ ذَلِکَ مُتْرَفِینَ:(1) و یاران چپ، کدامند یاران چپ! در [میان] باد کُشنده و آب داغ و سایه ای از دود تار، نه خنک و نه خوش، اینان بودند که پیش از این، نازپروردگان بودند.}

چنان که گذشت، اصحاب شمال، یعنی همان دوزخیآن که نامه عملشان به دست چپ آنان داده می شود و شوم و نکبت بارند(2) منحصر به مترفان نیستند، ولی چون آنان منشأ فساد و انحراف در جوامع و سردمداران مقابله با حق و حق جویان بودند، مصداق بارز دوزخیان یاد شده اند.

افزون بر این، اتراف، پیامدهای دیگری همچون زیانهای جسمی و بیماریهای ناشی از مصرف افراطی، زیانهای زیست محیطی، تأثیر منفی بر هویّت ملّی و سیاسی جوامع نیز دارد که در این جا، مجال تفصیل آن وجود ندارد.

ه ) درمان شناسی اتراف

اشاره

برای مقابله با پدیده اتراف و درمان آن، شیوه های گوناگونی در آموزه های دینی ارائه شده است که به اختصار، بیان می داریم.

یک. تقویت باورهای ایمانی و ارزش های اخلاقی

پیشتر اشاره کردیم که حاکمیت ارزشهای اترافی و رفاه زدگی بر یک جامعه در کنار ضعف بنیانهای اعتقادی، بستر مناسبی برای گسترش روحیه اترافی به وجود