اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام صفحه 39

پذیرش مسؤولیت نسبت به خدا، جامعه و طبیعت و پاسخگو بودن در مقابل وظایف مختلف، نگاه انسان را به امکانات و موقعیت های پیرامونی متفاوت می نماید و مصرفی صحیح را به ارمغان می آورد.(1)

آثار مسؤولیت پذیری در مصرف صحیح

استفاده صحیح از پُست و مقام، امکانات مادّی و معنوی، ثروت های عمومی، منابع و ذخایر معدنی و حتّی شخصیت ها و مفاخر علمی و اجتماعی، همه و همه وابسته به مسؤولیت پذیری انسان نسبت به اجتماع است.

حس مسؤولیت نسبت به جامعه، نوع دوستی را در انسان پر رنگ نموده و استفاده صحیح از ثروت ها و نعمت های خدادادی را زمینه سازی می نماید.

{هُوَ أَنْشَأَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَکُمْ فیها:(2) اوست که شما را از زمین آفرید، و آبادی آن را به شما واگذاشت.}

در توضیح این بخش از آیه نگاشته اند:

«منظور از زمین، گستره زیست بشر است که از عمق دریا تا اوج سپهر و قله آسمان را در برمی گیرد. بنابراین، فرهنگ زیست محیطی با مقام برین جانشینی خدا آمیخته است، آن کس که به جای پالایش هوا آن را می آلاید و عوض مرمّت زمین آن را ویران می کند و به جای غرس نهال به قطع درخت می پردازد و به جای سالم سازی دریا و صحرا از آلوده نمودن آنها ابایی ندارد دروغ می گوید که خویشتن را خلیفه خدا می شمرد.»(3)

مسؤولیت پذیری، آینده نگری را نیز در وجود انسان زنده می نماید و اجازه نمی دهد آدمی فقط خود و منافع کوتاه مدت خویش را ببیند. این حس زمینه ساز این واقعیت و

1- . نک: نهج البلاغه، نامه 74: «ثمّ إنّ علیهم بذلک عهد الله ومیثاقه إنّ عهد الله کان مسؤولا»؛ بقره(2)، آیات84- 85 و آیاتی که در آن به اخذ پیمان از انسان اشاره نموده است.
2- . هود(11)، بخشی از آیه 61.
3- . نک: جوادی آملی، عبدالله، انتظار بشر از دین، ص179.