اصلاح الگوی مصرف از نگاه اسلام صفحه 78

نیز داستان ازدواج رسول خدا صلی الله علیه و آله و رهبر حکومت اسلامی، با زینب، همسر مطلّقه غلام آزادشده حضرت؛(1) همچنین داستان ازدواج جُوَیْبر، جوانِ فاقد امکانات مادّی و وجاهت اجتماعی با ذلفا دختری با خانواده اصیل و ثروتمند، به دستور رسول خدا صلی الله علیه و آله،(2) همگی خط بطلانی بر شأنهای اعتباری به شمار می رود.(3) مهم تر از اینها، ساده زیستی رسول خدا صلی الله علیه و آله و امیر مؤمنان علیه السلام در زمان حکومت خود و حتّی تصریح علی علیه السلام به لزوم ساده زیستی حاکمان،(4) خود دلیل محکمی بر این مدّعاست.

بنابراین، مقام و موقعیت اجتماعی، در صورتی که نیازی واقعی به استفاده از برخی امکانات را ایجاب نکند، نه تنها توجیه کننده تجمّل گرایی نیست، که مسؤولیت مضاعفی در لزوم زهد و ساده زیستی نیز ایجاد می کند. اکنون متن روایاتی را در این باره بنگرید:

1. روایاتی در باب ازدواج

در باب ازدواج و شرط کفویت بین زن و شوهر، روایاتی وجود دارد که همسانی در شرافت، پایگاه اجتماعی و دارابودن مال و ثروت را نفی می­کنند. از جمله، امام صادق علیه السلام فرمود:

«إنّ رسولَ الله صلی الله علیه و آله زوجّ المقداد بن الاسود ضباعهَ ابنه الزبیر بن عبدالمطلب، و إنّما زوجه لتتضع المناکح و لتیأسوا برسول الله صلی الله علیه و آله ولیعلموا أنّ اکرمهم عندالله اتقاهم:(5) رسول خدا صلی الله علیه و آله مقداد بن اسود را به ضباعه، دختر زبیر بن عبدالمطلب تزویج نمود، تا ازدواج­ها سبک [و آسان] تلقی گردد، و به رسول خدا صلی الله علیه و آله اقتدا نمایند، و بدانند که گرامی­ترین آنان نزد خدا، با تقواترین آنان است.»

در روایتی دیگر، امام سجاد علیه السلام ضمن نفی شأن­های اعتباری ناشی از شرف

1- . نک: احزاب(33)، آیات37- 38.
2- . نک: شیخ کلینی، الکافی، ج5، ص339- 343.
3- . برای توضیح بیشتر نک: عابدینی، احمد، «امام خمینی، ساده زیستی و مسأله شأن»، مجلّه فقه، شماره 21 و 22، سال 6، پاییز و زمستان 1378 ش.، صص293، 329 و 349.
4- . نک: شیخ کلینی، الکافی، ج1، ص410؛ نهج البلاغه، خطبه 200.
5- . شیخ کلینی، الکافی، ج5، ص344.